Kamienie na szaniec
Kamienie na szaniec | |
Autor | Aleksander Kamiński |
Miejsce wydania | Generalne Gubernatorstwo (Polska pod okupacją III Rzeszy) |
Język | polski |
Data I wyd. | 1943 |
Wydawca I wyd. | Polskie Państwo Podziemne |
Typ utworu | literatura faktu |
Kamienie na szaniec, książka autorstwa Aleksandra Kamińskiego szczegółowo relacjonująca przebieg oraz metody walki członków Małego Sabotażu i dywersji w pierwszych latach II wojny światowej. Zostały wydane dwukrotnie podczas okupacji, po raz pierwszy w lipcu 1943 roku.
Zarys treści książki „Kamienie na szaniec”
Aleksander Kamiński opisuje postacie związane ze zbrojnym, młodzieżowym podziemiem okupowanej Warszawy. Opisane są również wybrane akcje podziemia. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje akcja pod Arsenałem.
Po aresztowaniu Jana Bytnara „Rudego”, Tadeusz Zawadzki „Zośka” podejmuje decyzję o rozpoczęciu natychmiastowych działań celem uwolnienia „Rudego”. Przyjmują one formę akcji pod Arsenałem w wyniku, której Rudego udaje się odbić. Obrażenia doznane podczas tortur sprawiają jednak, że umiera on po kilku dniach.
Hipotezy na temat wątku homoerotycznego w książce „Kamienie na szaniec”
Elżbieta Janicka z Instytutu Slawistyki PAN zwraca uwagę na homoerotyczny kontekst w jakim można odczytać relacje między Zośką i Rudym. Jej zdaniem szczególnie wymowny jest fragment opisujący śmierć Rudego.
Dla porównania ten sam fragment w oryginalnych wspomnieniach Tadeusza Zawadzkiego.
Zdaniem Janickiej ukazana w książce relacja Zośki i Rudego przypomina relację Achillesa z Patroklosem. Stwierdziła: „Ponieważ rozmawiamy w kulturze homofobicznej, gdzie zakwestionowanie czyjejś heteroseksualnej orientacji nie jest konstatacją, lecz denuncjacją, porównałabym Zośkę i Rudego do Achillesa i Patroklesa, pary legendarnych wojowników.”[2]
Pogłoski o homoseksualności pierwowzorów postaci
Hipoteza Elżbiety Janickiej dotyczy jedynie postaci utworu literackiego, niemniej jednak Danuta Rossman, łączniczka Tadeusza Zawadzkiego „Zośka” przyznała w jednym z wywiadów, iż ktoś z bliskich doniósł jej, że słyszał plotkę o homoseksualnej orientacji chłopców.[3]
Do Jerzego Wittlina w 1981 r. dotarły plotki, jakoby Andrzej Wajda nosił się z zamiarem nakręcenia filmu o odbiciu więźniów pod Arsenałem, w którym miał pojawiać się wątek „męskiej miłości”. Film taki nigdy jednak nie powstał a sam Wajda nie poruszał tematu homoseksualności w swych filmach.[4]
Teoretyk literatury, profesor Michał Głowiński w jednym z wywiadów przytacza historię na temat nieżyjącego już człowieka, który przez lata był jego sąsiadem. Miał on zwierzyć się kiedyś, że napisał scenariusz filmu o „Zośce”, że „Zośka” był największą miłością jego życia, oraz że „była to miłość nie tylko aprobowana przez drugą stronę, ale także w jakimś sensie spełniona”. Profesor Głowiński wziął również w obronę metody badawcze zastosowane przez dr. Janicką wobec „Kamieni na szaniec”.[5]
Przypisy
- ↑ Bohaterowie „Kamieni na szaniec” w świetle dokumentów. wstęp, oprac. i wybór tekstów Tomasz Strzembosz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-11352-9. (pol.)
- ↑ Michał Gąsior: Badaczka PAN: "Zośka" i "Rudy" z "Kamieni na szaniec" mogli być gejami. Będzie awantura jak o Konopnicką? (pol.). natemat.pl, 2013-04-04. [dostęp 2013-04-07].
- ↑ Michał Gąsior: Danuta Rossman, łączniczka "Zośki" z "Kamieni na szaniec": Tadeusz gejem? Rany boskie! To są bzdury zupełne! (pol.). natemat.pl, 2013-04-04. [dostęp 2013-04-07].
- ↑ Krzysztof Tomasik: Gejerel : mniejszości seksualne w PRL. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012, s. 139. ISBN 978-83-62467-54-9. (pol.)
- ↑ Tomasz Stawiszyński: Głowiński: Każdy tekst mówi również to, czego nie mówi expressis verbis (pol.). krytykapolityczna.pl, 2013-04-17. [dostęp 2013-04-17].