Masturbacja

Z Encyklopedii LGBT
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Masturbacja (onanizm), stymulacja seksualna narządów płciowych, trwająca zwykle do momentu orgazmu.[1] Stymulacja ta może być wykonywana ręcznie, innymi częściami ciała, przy użyciu akcesoriów lub przez kombinację tych metod. Masturbacja (samodzielna) jest powszechną formą czynności autoerotycznych. Popularna jest również masturbacja z partnerem, zwana seksem bez penetracji.

Badania przeprowadzane na całym świecie wskazują na liczne korzyści zdrowotne i psychologiczne wynikające z aktywności seksualnej, a zwłaszcza z masturbacji. Nie są znane żadne związki przyczynowo-skutkowe między masturbacją a jakimikolwiek zaburzeniami psychicznymi lub fizycznymi. Badania wykazały, że masturbacja jest częsta u obu płci, wśród osób w różnym wieku i o różnej orientacji seksualnej. Istnieją różne techniki w zakresie masturbacji mężczyzn i kobiet zależne od indywidualnych upodobań. Masturbację ukazywano w sztuce na całym świecie od czasów prehistorycznych. Był jednak pewien okres (pomiędzy końcem XVIII i początkiem XX w.) kiedy masturbacja była przedmiotem niechęci i przesądów. Obecnie jest uznawana za normalny element zdrowego stylu życia. W Wielkiej Brytanii przeprowadzano nawet tzw. maratony masturbacyjne, a służba zdrowia propaguje hasła takie jak „an orgasm a day keeps the doctor away” („codzienny orgazm trzyma lekarza z dala”). Masturbacja jest obecna w malarstwie, telewizji, filmach i literaturze. Zaobserwowano ją też u wielu gatunków zwierząt.

Uważa się, że słowo masturbacja wywodzi się z greckiego słowa mézea (μέζεα – genitalia) lub łacińskiego manus (ręka) i łacińskiego turbare („przeszkadzać”).[2] Alternatywna etymologia opiera się na łacińskiej frazie manu stuprare.

Masturbacja a zdrowie

Korzyści wynikające z masturbacji

Korzyści psychologiczne i interpersonalne

W wielu kręgach medycznych, związanych ze zdrowiem psychicznym, uważa się, że masturbacja prowadzi do zwiększenia poczucia własnej wartości i może łagodzić depresję.[3] Masturbacja może być szczególnie przydatna w związkach, gdzie jeden z partnerów ma większe potrzeby seksualne niż drugi – w tym przypadku masturbacja pozwala zharmonizować związek.[4]

Wzajemna masturbacja, w której dwóch lub więcej partnerów stymuluje się w swojej obecności, pozwala ujawnić „mapę ich ośrodków przyjemności”. Obserwacja masturbacji partnera pozwala każdemu z partnerów, dowiedzieć się dokładnie jaką stymulację lubi druga osoba. Współżycie samo w sobie, często nie wystarcza dla zaspokojenia seksualnego. Wzajemna masturbacja pozwala parom cieszyć się sobą i uzyskać zaspokojenie seksualne tak często, jak trzeba, ale bez niedogodności lub zagrożeń związanych z seksem.[4]

Zmniejszanie ryzyka raka prostaty

W 2003 r. australijski zespół badawczy kierowany przez Grahama Gilesa z Rady Australii ds. Raka stwierdził, że u masturbujących się mężczyzn zmniejsza się prawdopodobieństwo rozwoju raka prostaty. Znacząco mniejsze ryzyko mieli mężczyźni, którzy mieli średnio pięć lub więcej wytrysków tygodniowo w wieku 20 lat. Jednak zespół nie był w stanie wykazać bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego. Badanie wykazało, że wzrost liczby wytrysków przez masturbację, a nie przez stosunek płciowy jest bardziej pomocny, ponieważ stosunki płciowe związane są z chorobami (choroby przenoszone drogą płciową), które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka, zamiast je obniżać.[5] Jednakże zależność ta może być związana z wiekiem, na co wskazują inne wyniki z 2008 r.[6]

Zmniejszanie ryzyka chorób serca i ich leczenie

W badaniach opublikowanych w 1997 r. stwierdzono, że częste orgazmy zmniejszają ryzyko śmierci z powodu choroby wieńcowej, nawet jeśli wziąć pod uwagę ryzyko, że niedokrwienie mięśnia sercowego i zawał serca mogą być wywoływane aktywnościa seksualną. Jest to zgodne z australijskim artykułem z 2003 r. na temat korzyści w zapobieganiu raka prostaty. Siła tych zależności wzrastała wraz ze zwiększaniem częstotliwości wytrysków.[7]

Niektórzy specjaliści uważają, że masturbacja może funkcjonować jako trening dla układu krążenia, chociaż badania w tym zakresie są wciąż jeszcze skromne. Osoby cierpiące na choroby układu krążenia (szczególnie te po zawale mięśnia sercowego) powinny stopniowo wznawiać aktywność fizyczną (w tym seksualną i masturbacyjną).[8][9]

Masturbacja w leczeniu kataru

W 2008 r. badania na Akademii Medycznej w Tabriz w Iranie pokazały, że wytrysk zmniejsza obrzęk naczyń krwionośnych nosa (katar), uwalniając drogi oddechowe i umożliwiając normalne oddychanie. Mechanizm tego zjawiska polega na stymulacji układu współczulnego i jest długotrwały. Autorzy badania sugerują: „Można to zrobić od czasu do czasu w celu złagodzenia trudności w oddychaniu a pacjent może dostosować liczbę zbliżeń lub masturbacji w zależności od nasilenia objawów.[10]

Zapobieganie chorobom przenoszonym drogą płciową

Masturbacja jest również postrzegana jako technika seksualna, która chroni przed ryzykiem zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wsparcie dla takiego punktu widzenia i próba włączenia masturbacji do amerykańskiego programu edukacji seksualnej, doprowadziły do zwolnienia Naczelnej Lekarki USA (Surgeon General of the United States) Joycelyn Elders w administracji prezydenta Clintona. Unia Europejska włączyła masturbację w zakres edukacji seksualnej i zaleca ją dla młodzieży.

Zmniejszanie ryzyka raka szyjki macicy

Kobieca masturbacja może zapewniać ochronę przed infekcjami szyjki macicy poprzez zwiększenie kwasowości śluzu szyjkowego i usuwając jego resztki z szyjki macicy.[11]

Zagrożenia związane z masturbacją

Osoby, które masturbują się wkładając różne przedmioty, ryzykują ich utknięciem wewnątrz ciała. Dotyczy to zarówno mężczyzn jak i kobiet. Pewna kobieta która trafiła do niemieckiego szpitala, miała dwa ołówki w pęcherzu moczowym. Włożyła je do cewki moczowej podczas masturbacji.[12]

Ciśnienie krwi a masturbacja

U obu płci masturbacja obniża ciśnienie krwi. Badanie z 2006 r. wykazało, że w jednej grupie testowej, ostatni pełny stosunek spowodował najniższe średnie ciśnienie w sytuacjach stresowych. Masturbacja następnie doprowadziła do obniżenia ciśnienia krwi, w stopniu większym niż ostatnia aktywność seksualna.[13]

Ból jąder a masturbacja (blue balls)

Po dłuższym podnieceniu niezakończonym wytryskiem (np. „niedokończona” masturbacja) może pojawiać się silny ból jąder określany slangowo mianem blue balls. Najszybszym sposobem na pozbycie się tego bólu jest masturbacja zakończona wytryskiem. Po kilku godzinach od wytrysku ból powinien całkowicie ustąpić.[14][15]

Ból jąder niezwiązany z długotrwałym niezaspokojonym podnieceniem, a także wrażenie ich ciężkości mogą być pierwszym objawem raka jądra i powinien być skonsultowany z lekarzem.

Ciąża a masturbacja

Wspólna masturbacja mężczyzny i kobiety może doprowadzić do ciąży tylko wtedy, gdy nasienie ma kontakt z żeńskimi narządami płciowymi. Masturbacja z partnerem może teoretycznie prowadzić do przekazywania chorób przenoszonych drogą płciową przez kontakt z płynami ustrojowymi.

Ostatnich kilka (2-6) tygodni ciąży to czas, gdy proponuje się jako kontakty zastępcze: masturbację partnera lub inne formy aktywności nie wywołujące orgazmu kobiety w ciąży. Stosunki płciowe są niewskazane, ze względu na możliwość wprowadzenia bakterii do pochwy, co grozi zakażeniem w trakcie porodu. Ponadto u części kobiet intensywny orgazm przeżywany w ciągu ostatniego miesiąca ciąży może doprowadzić do skurczy porodowych.[16]

Masturbacja a okres

Masturbacja w żaden sposób nie wpływa na cykl miesiączkowy. Nie ma też żadnych przeciwwskazań dla masturbacji w trakcie menstruacji.

Masturbacja w zapłodnieniu in vitro

Męską masturbację stosuje się jako metodę pozyskania nasienia do procedury reprodukcyjnych takich jak zapłodnienie in vitro. W klinikach dokonujących takich zabiegów i w bankach spermy, są specjalne pomieszczenia, gdzie w komfortowych warunkach, dawca nasienia masturbując się, może oddać swą spermę do zapłodnienia. Tego typu pomieszczenia określa się jako masturbatorium (USA) lub pokój mężczyzn (UK). Wyposażone są zwykle w tapczan i materiały pornograficze.

Problemy mężczyzn

W trakcie różnego rodzaju aktywności seksualnej (w tym masturbacji) gdy dochodzi do silnego zgięcia członka w stanie erekcji, może nastąpić złamanie prącia.[17][18] Bolesność przy wzwodach towarzysząca aktywności seksualnej (w tym masturbacji) może wynikać z choroby Peyroniego.[19] Mężczyźni cierpiący na stulejkę będącą zwężeniem napletka mogą mieć bolesne problemy, gdy próbują zsunąć napletek z powrotem.[20] W takich przypadkach wszelkie zbyt energiczne manipulacje członkiem mogą być niebezpieczne.

Masturbacja kompulsywna

Nie ma naukowo potwierdzonych związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy masturbacją i zaburzeniami psychicznymi dowolnego typu. Nadmierne lub kompulsywne zachowania seksualne na ogół uważa się za objaw, a nie przyczynę.[21][22]

Kompulsywna masturbacja (odczuwana jako przymus, natręctwo) tak jak i inne kompulsywne zachowania mogą być oznakami problemów emocjonalnych. W takich przypadkach, konieczne może być skierowanie do specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego. Tak jak w przypadku „nawyku nerwowego”, bardziej pomocne jest rozważenie przyczyn kompulsywnego zachowania, a nie próby jego stłumienia.[23]

Istnieje spór między specjalistami z dziedziny seksuologii i innymi zainteresowanymi stronami, czy uzależnienie seksualne naprawdę istnieje. Masturbacja kompulsywna jest uważana za jeden z objawów uzależnienia seksualnego przez zwolenników tej koncepcji.[24]

Techniki masturbacji

Wspólne dla obu płci techniki masturbacji polegają na naciskaniu lub pocieraniu narządów płciowych, palcami, za pomocą przedmiotów, wkładając palce lub przedmioty do odbytu (masturbacja analna) oraz przez pobudzanie genitaliów za pomocą elektrycznych wibratorów wprowadzanych w zagłębienia ciała. Przedstawiciele obu płci mogą również dotykać, pocierać, szczypać sutki lub inne strefy erogenne podczas masturbacji. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni czasami stosują lubrykanty dla zwiększenia komfortu i zintensyfikowania doznań.

Czytanie lub oglądanie treści pornograficznych, czy fantazje erotyczne, są częstym dodatkiem do masturbacji. Nierzadko ludzie w jej trakcie przywołują różne wspomnienia. Masturbacja jest często rytualizowana. Różne fetysze i parafilie mogą również odegrać rolę w rytuale masturbacji. Niektóre szkodliwe lub śmiertelne działania obejmują autoerotyczne przyduszanie i samodzielne wiązanie się.

Niektórzy ludzie odczuwają przyjemność seksualną przez wprowadzanie przedmiotów, takich jak cewniki do cewki moczowej (przewodu, przez który wypływa mocz, a u mężczyzn również nasienie).[25] Inne obiekty, takie jak długopisy i termometry są czasami stosowane, choć praktyka taka może prowadzić do obrażeń ciała lub zakażenia.[26] Niektórzy ludzie masturbują się przy użyciu maszyn, które symulują stosunek.

Mężczyźni i kobiety mogą też masturbować się aż do momentu, gdy są blisko orgazmu, wstrzymywać na chwilę masturbację dla zmniejszenia podniecenia, a następnie wznawiać ją. Mogą powtarzać ten cykl kilkakrotnie. Poprzez tę technikę „stop and go” można osiągnąć silniejsze orgazmy.[27]

Męskie techniki masturbacji

 Osobny artykuł: Męskie techniki masturbacji.
Fleshlight, różne rodzaje

Na męskie techniki masturbacji wpływa wiele czynników i osobistych preferencji. Techniki mogą się także różnić między mężczyznami obrzezanymi i nieobrzezanymi. Niektóre techniki, które mogą dobrze działać u jednej osoby, mogą być trudne lub niewygodne dla innych.

Do najczęstszych technik masturbacji mężczyzn należy trzymanie penisa luźnym uchwytem dłoni i przesuwanie ręką w górę i w dół. Ten rodzaj stymulacji zazwyczaj jest wystarczający do osiągnięcia orgazmu i wytrysku. Szybkość ruchu ręki zależy od osoby, choć nie jest rzadkością zwiększanie prędkości w miarę zbliżania się do wytrysku.[28] U nieobrzezanych mężczyzn stymulacja penisa w ten sposób jest łatwiejsza, ponieważ napletek będący fałdem skórnym umożliwia łatwe i bezbolesne ruchy w górę i w dół. Ręka nie ociera tu skóry członka. Dla obrzezanych mężczyzn technika wiąże się z tarciem. Aby uniknąć bólu związanego z tarciem, niektórzy mężczyźni wolą korzystać z lubrykantów.

Inną techniką, stosowaną zarówno przez mężczyzn obrzezanych jak i nieobrzezanych jest objęcie penisa tylko palcem wskazującym i kciukiem w połowie długości penisa i przesuwanie pokrywającej skóry w górę i w dół.[28] Inną powszechną metodą jest leżenie twarzą w dół na wygodnej powierzchni, takiej jak materac lub poduszka i pocieranie o nią członka. Technika ta może obejmować wykorzystanie fleshlight (sztuczny odbyt lub pochwa). W przypadku braku takich urządzeń, mężczyźni często stosują fantazje erotyczne, odnośnie stosunków seksualnych z partnerem i mogą dodatkowo wzmagać te fantazje oglądaniem pornograficznych zdjęć podczas masturbacji. Istnieje wiele innych wariacji na temat technik masturbacji mężczyzn.

Kobiece techniki masturbacji

Kobiece techniki masturbacji obejmują, głaskanie lub pocieranie sromu, a zwłaszcza łechtaczki, palcem wskazującym lub środkowym. Czasami jeden lub kilka palców może być wprowadzane do pochwy aby pocierać przednią ścianę, gdzie znajduje się punkt G.[29] Masturbacyjne akcesoria, takie jak wibrator, dildo lub kulki Ben Wa mogą być również wykorzystywane do stymulacji pochwy i łechtaczki. Wiele kobiet pieści piersi lub stymuluje same sutki drugą ręką. Są one wrażliwą strefą erogenną. Niektóre kobiety stosują również stymulację analną. Lubrykanty są czasami używane podczas masturbacji, szczególnie gdy obejmuje ona penetrację, ale nie jest to powszechne i dla wielu kobiet wydzielina z pochwy jest wystarczająca jako lubrykant.

W 1920 r. Havelock Ellis odnotował, że szwaczki obsługujące nożne maszyny do szycia mogą osiągać orgazm, siedząc w na krawędzi swoich krzeseł.[30]

Kobiety mogą też stymulować się seksualnie poprzez kurczowe skrzyżowanie nóg i zaciskanie mięśni nóg, wywierając nacisk na genitalia. Może to potencjalnie odbywać się publicznie w sposób niedostrzegalny dla obserwatorów. Myśli, fantazje i wspomnienia wcześniejszych doznań seksualnych i orgazmów mogą wywoływać pobudzenie seksualne. Niektóre kobiety mogą mieć orgazm spontanicznie samą siłą woli, bez angażowania bodźców fizycznych, chociaż nie można uznać tego ściśle za masturbację.[31][32]

Terapeuci seksualni czasami zalecają pacjentkom masturbację, zwłaszcza jeśli nie robiły tego wcześniej.[33]

Wzajemna masturbacja

Johann Nepomuk Geiger, akwarela, 1840

Wzajemna masturbacja jest czynnością seksualną, w której dwoje lub więcej osób stymuluje się seksualnie wzajemnie lub indywidualnie, zwykle rękoma.

Wzajemna masturbacja może być elementem pełnego stosunku płciowego. Może być też stosowana jako zabawa, gra wstępna lub jako alternatywa dla penetracji. Dla niektórych osób, seks niepenetracyjny (np. frot, trybadyzm) jest główną aktywnością seksualną preferowaną ponad wszystkimi innymi. Partnerzy, którzy nie chcą pełnego stosunku płciowego, w ten sposób mogą nadal cieszyć się wzajemną masturbacją.

Wzajemna masturbacja jest praktykowana przez ludzi wszystkich orientacji seksualnych. W parach różnopłciowych celem masturbacji stosowanej jako alternatywa dla penetracji pochwy prąciem może być zachowanie błony dziewiczej lub zapobieganie ciąży.

Wzajemna masturbacja może być uprawiana przez kobiety lub mężczyzn w parach lub większych grupach, zarówno ze wzajemnym dotykaniem się, jak i bez takiego kontaktu.[34]

Znane są również zabawy masturbacyjne takie jak circle jerk polegające na tym, że chłopcy formują okrąg, w którym każdy z nich stymuluje następnego.[35][36]

Częstotliwość masturbacji a wiek, płeć i orientacja

Częstotliwość masturbacji zależy od wielu czynników, takich jak np. poziom hormonów wpływających na pobudzenie seksualne, zwyczaje seksualne, wpływ rówieśników, zdrowie i osobisty stosunek do masturbacji ukształtowany przez kulturę.[37][38][39][40]

Różne badania wykazały, że masturbacja jest u ludzi częsta. Badania Alfreda Kinseya w latach 50-tych XX w. na amerykańskiej populacji wykazały, że 92% mężczyzn i 62% kobiet masturbowało się co najmniej raz w życiu.[32] Podobne wyniki uzyskano w badaniu z 2007 r. w Wielkiej Brytanii. Okazało się, że wśród osób w wieku od 16 do 44 lat, 95% mężczyzn i 71% kobiet masturbowało się w pewnym momencie w ich życiu. 73% mężczyzn i 37% kobiet masturbowało się w okresie czterech tygodni przed przeprowadzeniem ankiety, podczas gdy 53% mężczyzn i 18% kobiet masturbowało się w ciągu ostatnich siedmiu dni.[41]

W 2009 r. rząd brytyjski w ślad za Holandią i innymi krajami europejskimi zaczął zachęcać młodzież do masturbacji co najmniej raz dziennie. Stało się tak w odpowiedzi na badania przeprowadzone w innych państwach członkowskich UE mające na celu zmniejszenie u nastolatek liczby ciąż i zapobieganie chorobom przenoszonych drogą płciową oraz promowanie zdrowych nawyków.[42]

Wydaje się, że kobiety są mniej skłonne do masturbacji w czasie trwania związków heteroseksualnych niż mężczyźni. Istnieje popularne przekonanie zgodnie, z którym osoby obojga płci niebędące aktywne seksualnie w związkach masturbują się częściej niż ci, którzy są, jednak zwykle nie jest to prawdą, zwłaszcza, że masturbacja samodzielna lub z partnerem jest często elementem aktywności seksualnej w tych związkach. Wbrew tym powszechnym opiniom, niektóre badania wskazują wręcz na dodatnią korelację pomiędzy częstotliwością masturbacji i częstotliwości współżycia. W jednym z badań odnotowano znacznie wyższe wskaźniki masturbacja u gejów i lesbijek, którzy byli w związku.[41][43][44][45]

Masturbacja u dzieci

Osobno rozpatrywanym przez seksuologów zagadnieniem jest masturbacja dziecięca, czyli aktywność masturbacyjna podejmowana przed okresem dojrzewania płciowego. Jest to zjawisko stosunkowo częste. Odsetek ten sięga wg niektórych badaczy nawet 85%. Obecnie również i takie zachowania uznaje się za normalne.[46]

W 1996 r. ginekolodzy Giorgio Giorgi i Marco Siccardi zwrócili uwagę, na obserwowane ultrasonograficznie zachowania żeńskich płodów, które przypominają masturbację i orgazm.[47]

Użyteczność ewolucyjna masturbacji

Masturbacja (występująca u wielu gatunków) może w istotny sposób zwiększać płodność podczas stosunków. W 2009 r. w australijskich badaniach stwierdzono, że codzienny wytrysk jest ważnym czynnikiem dla zdrowia i ruchliwości plemników.[48]

Kobieca masturbacja wpływa na pochwę, szyjkę macicy i macicę, w sposób, który może zwiększać szanse zapłodnienia po stosunku. Orgazm kobiety między jedną minutą przed i do 45 minut po zabiegu sztucznego zapłodnienia zwiększa szanse, że plemniki dotrą do komórki jajowej. Jeśli, na przykład, kobieta miała stosunek z więcej niż jednym mężczyzną, to taki orgazm może zwiększyć prawdopodobieństwo ciąży z jednym z nich.[49][11]

U mężczyzn, masturbacja wypłukuje stare plemniki o niskiej ruchliwości z męskich narządów płciowych. Kolejny wytrysk zawiera wtedy więcej świeżego nasienia, które ma większe szanse na zapłodnienie podczas stosunku. Jeżeli więcej niż jeden mężczyzna ma stosunek z tą samą kobietą, plemniki o największej ruchliwość będą skuteczniej konkurować z innymi.[50][51]

Masturbacja w historii, społeczeństwie i kulturze

Masturbacja u zwierząt

Zachowania masturbacyjne zostały udokumentowane w bardzo szerokim zakresie gatunków, zarówno na wolności, jak i w niewoli. Przedstawiciele niektórych gatunków potrafią nawet tworzyć narzędzia do celów masturbacji.[52][53]

Zobacz też

Przypisy

  1. Your Guide to Masturbation (ang.). WebMD.com, 2010-03-04. [dostęp 2011-04-15].
  2. Peter Dally: The Fantasy Factor. George Weidenfeld and Nicolson Limited, 1975, s. 135. ISBN 0-297-76945-6.  (ang.)
  3. Masturbation (ang.). healthline.com, 2006. [dostęp 2011-04-15].
  4. 4,0 4,1 Masturbation key to healthy, functional sexual relationships (ang.). badgerherald.com, 2007-04-19. [dostęp 2011-04-15].
  5. G.G. Giles, G. Severi, D.R. English, M.R. McCredie i inni. Sexual factors and prostate cancer. BJU International, 92 (3), s. 211–216 (sierpień 2003), doi:10.1046/j.1464-410X.2003.04319.x, PMID 12887469 (ang.). 
  6. P. Dimitropoulou, A. Lophatananon, D. Easton, R. Pocock i inni. Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age. BJU International, 103 (2), s. 178–185 (styczeń 2009), doi:10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x, PMID 19016689 (ang.). 
  7. G. Davey Smith, S. Frankel, J. Yarnell. Sex and death: are they related? Findings from the Caerphilly cohort study. BMJ, 315 (7123), s. 1641 (1997-12-20), PMID 9448525 (ang.). 
  8. Benjamin Graber, Scott Balogh, Denis Fitzpatrick, Shelton Hendricks. Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men. Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment, 4 (2), s. 151–165 (czerwiec 1991). Springer Netherlands, doi:10.1007/BF00851611, 1079-0632 (Print) 1573-286X (Online) (ang.). 
  9. M.S. Exton, A. Bindert, T. Krüger, F. Scheller i inni. Cardiovascular and endocrine alterations after masturbation-induced orgasm in women. Psychosom. Med., 61 (3). S. 280–289, PMID 10367606 (ang.). 
  10. S. Zarrintan. Ejaculation as a potential treatment of nasal congestion in mature males. Med. Hypotheses, 71 (2), s. 308 (sierpień 2008), doi:10.1016/j.mehy.2008.03.010, PMID 18434036 (ang.). 
  11. 11,0 11,1 Robin R. Baker, Mark A. Bellis. Human sperm competition: Ejaculate manipulation by females and a function for the female orgasm. Animal Behaviour, 46 (5), s. 87, 23p (listopad 1993), doi:10.1006/anbe.1993.1272 (ang.). 
  12. H.E. Wegner, M. Franke, V. Schick. Endoscopic removal of intravesical pencils using percutaneous nephrolithotomy sheath and forceps. The Journal of Urology, 157 (5) (1997), PMID 9112540 (ang.). 
  13. S. Brody. Blood pressure reactivity to stress is better for people who recently had penile-vaginal intercourse than for people who had other or no sexual activity. Biol. Psychol., 71 (2), s. 214–222 (luty 2006), doi:10.1016/j.biopsycho.2005.03.005, PMID 15961213 (ang.). 
  14. J. Glenn. Testicular and Scrotal Masturbation. International Journal of Psycho-Analysis, 50, s. 353–362 (1969), PMID 5387383 (ang.). 
  15. J.M. Chalett, L.T. Nerenberg. "Blue balls": A diagnostic consideration in testiculoscrotal pain in young adults: A case report and discussion. Pediatrics, 106 (4) (2000), PMID 11015532 (ang.). 
  16. Jerzy Utnik: Seks w dziewiątym miesiącu ciąży? (pol.). dzieci.pl. [dostęp 2011-04-16].
  17. R. El Atat, M. Sfaxi, M.R. Benslama, D. Amine i inni. Fracture of the penis: management and long-term results of surgical treatment. Experience in 300 cases. J. Trauma, 64 (1), s. 121–125 (styczeń 2008), doi:10.1097/TA.0b013e31803428b3, PMID 18188109 (ang.). 
  18. S.A. Asgari, A. Roshani, S. Falahatkar, G. Mokhtari i inni. MP-21.01: Report on the early and late complications of 169 penile fractures. Urology, 70 (3), s. 160–161 (wrzesień 2007), doi:10.1016/j.urology.2007.06.119 (ang.). 
  19. J. Fitkin, G.T. Ho. Peyronie's disease: current management. Am. Fam. Physician, 60 (2), s. 549–552, 554 (sierpień 1999), PMID 10465229 (ang.). 
  20. Foreskin contraction (phimosis) (ang.). netdoctor.co.uk, 2005-03-02. [dostęp 2011-04-15].
  21. M.P. Levine, R.R. Troiden. The myth of sexual compulsivity. Journal of Sex Research, 25 (3), s. 347–363 (1988), doi:10.1080/00224498809551467 (ang.). 
  22. J. Giles. No such thing as excessive levels of sexual behavior. Archives of Sexual Behavior, 35 (6), s. 641–642 (grudzień 2006), doi:10.1007/s10508-006-9098-3, PMID 17109229 (ang.). 
  23. Patricia Fawver: Sexual health (ang.). sexualhealth.com, 2006-01-10.
  24. Peer Brikena, Niels Habermanna, Wolfgang Bernera, Andreas Hilla. Diagnosis and Treatment of Sexual Addiction: A Survey among German Sex Therapists. Sexual Addiction & Compulsivity: The Journal of Treatment & Prevention, 14 (2), s. 131–143 (2007), doi:10.1080/10720160701310450 (ang.). 
  25. Go ask Alice!: Cock-stuffing (ang.). goaskalice.columbia.edu, 2005-02-18. [dostęp 2011-04-15].
  26. Daniel McPartlin, Adam P. Klausner, Tristan T. Berry: Case report: A foreign body in the urethra (ang.). jaapa.com Journal of the American Academy of Physician Assistants, 2005-09-09. [dostęp 2011-04-15].
  27. jackinworld.com (ang.). [dostęp 2011-04-15].
  28. 28,0 28,1 How does a guy masturbate? (ang.). [dostęp 2011-04-15].
  29. Barbara Keesling: Beyond Orgasmatron (ang.). psychologytoday.com, 1999-12-31. [dostęp 2011-04-15].
  30. Havelock Ellis: Studies in the Psychology of Sex. T. The Evolution of Modesty, The Phenomena of Sexual Periodicity, Auto-Erotism. 1897.  (ang.)
  31. Anne Koedt: The Myth of the Vaginal Orgasm (ang.). cwluherstory.org Chicago Women's Liberation Union, 1970. [dostęp 2011-04-15].
  32. 32,0 32,1 Masturbation (ang.). kinseyinstitute.org. [dostęp 2011-04-15].
  33. Tracy Shuman: Your Guide to Masturbation (ang.). webmd.com, 2006-02. [dostęp 2011-04-15].
  34. Mutual Masturbation (ang.). 2006-06-12. [dostęp 2011-04-15].
  35. Studs, tools, and the family jewels: metaphors men live by. University of Wisconsin Press, 2001-02-12, s. 66–67. ISBN 978-029917130-8.  (ang.)
  36. On My Honor: Boy Scouts and the Making of American Youth. University of Chicago Press, 2004-05-01, s. 292. ISBN 978-022651705-6.  (ang.)
  37. E. Heiby, J.D. Becker. Effect of filmed modeling on the self-reported frequency of masturbation. Arch. Sex Behav., 9 (2), s. 115–121 (kwiecień 1980), PMID 7396686 (ang.). 
  38. A.C. De Alwis, A.M. Senaratne, S.M. De Silva, V.S. Rodrigo. Bladder calculus presenting as excessive masturbation. Ceylon Med. J., 51 (3), s. 121–122 (wrzesień 2006), PMID 17315592 (ang.). 
  39. M. Ozmen, A. Erdogan, S. Duvenci, E. Ozyurt i inni. Excessive masturbation after epilepsy surgery. Epilepsy Behav., 5 (1), s. 133–136 (luty 2004), doi:10.1016/j.yebeh.2003.10.009, PMID 14751219 (ang.). 
  40. E. Lopez-Meza, T. Corona-Vazquez, L.A. Ruano-Calderon, J. Ramirez-Bermudez. Severe impulsiveness as the primary manifestation of multiple sclerosis in a young female. Psychiatry Clin. Neurosci., 59 (6), s. 739–742 (grudzień 2005), doi:10.1111/j.1440-1819.2005.01446.x, PMID 16401253 (ang.). 
  41. 41,0 41,1 M. Gerressu, C.H. Mercer, C.A. Graham, K. Wellings i inni. Prevalence of masturbation and associated factors in a British national probability survey. Arch. Sex Behav., 37 (2), s. 266–278 (kwiecień 2008), doi:10.1007/s10508-006-9123-6, PMID 17333329 (ang.). 
  42. C. Treptow: U.K. Government Encourages Teen Masturbation? (ang.). abcnews.go.com, 2009-07-14.
  43. M.L. Heilborn, C.S. Cabral. Sexual practices in youth: analysis of lifetime sexual trajectory and last sexual intercourse. Cad Saude Publica, 22 (7), s. 1471–1481 (lipiec 2006), doi:10.1590/S0102-311X2006000700011, PMID 16791346 (ang.). 
  44. A. Menon, R.H. Williams, S. Watson. Increased libido associated with quetiapine. Journal of Psychopharmacology, 20 (1), s. 125–127 (2006), doi:10.1177/0269881106059732, PMID 16354735 (ang.). 
  45. M.H. Burleson, W.R. Trevathan, W.L. Gregory. Sexual behavior in lesbian and heterosexual women: relations with menstrual cycle phase and partner availability. Psychoneuroendocrinology, 27 (4), s. 489–503 (maj 2002), doi:10.1016/S0306-4530(01)00066-X, PMID 11912001 (ang.). 
  46. Maria Beisert. Rozwojowa norma seksuologiczna jako kryterium oceny zachowań seksualnych dzieci i młodzieży. Dziecko krzywdzone, 16 (2006) (pol.). 
  47. G. Giorgi, M. Siccardi. Ultrasonographic observation of a female fetus' sexual behavior in utero. Am. J. Obstet. Gynecol., 175 (3 Pt 1), s. 753 (wrzesień 1996), PMID 8828451 (ang.). 
  48. Daily sex good for sperm! (ang.). news-medical.net, 2009-07-05. [dostęp 2011-04-15].
  49. Robin Baker: Sperm Wars: The Science of Sex. Diane Books Publishing Company, czerwiec 1996. ISBN 978-078816004-2.  (ang.)
  50. Robin R. Baker, Mark A. Bellis. Human sperm competition: Ejaculate adjustment by males and the function of masturbation. Animal Behaviour, 46 (5), s. 861, 25p (listopad 1993), doi:10.1006/anbe.1993.1271 (ang.). 
  51. Todd K. Shackelford, Aaron T. Goetz. Adaptation to Sperm Competition in Humans. Current Directions in Psychological Science, 16 (1), s. 47–50 (luty 2007), doi:10.1111/j.1467-8721.2007.00473.x (ang.). 
  52. Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. St. Martin's Press, 1999. ISBN 0-312-19239-8.  (ang.)
  53. Sylvia Bedford-Guaus: Breeding Soundness Examination of the Stallion (ang.). petplace.com. [dostęp 2011-04-15].

Bibliografia

  • Charles Silverstein: Radość seksu gejowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2009. ISBN 978-83-7554-102-1.  (pol.) (patrz rozdziały: Masturbacja i fantazje erotyczne ss. 146–152, Kluby masturbacyjne ss. 129–130, Kumple do masturbacji ss. 131–132, Wzajemna masturbacja ss. 425–428, Sprzęt do masturbacji ss. 351–353)


Linki zewnętrzne