Prezerwatywa

Z Encyklopedii LGBT
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Prezerwatywa w opakowaniu
Oznaczenia na opakowaniach prezerwatyw:
Data ważności prezerwatywy w czarnym opakowaniu to listopad 2010, a prezerwatywy w srebrzystym opakowaniu to marzec 2014
Prezerwatywa wyjęta z opakowania

Prezerwatywa (kondom), lateksowa szczelna osłona zakładana na penisa, zapobiegająca wydostawaniu się spermy. Prezerwatywa jest środkiem znacznie zmniejszającym ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową. Uważa się, że jest to najskuteczniejszy sposób zapobiegania rozprzestrzeniania się takich chorób.[1] Jest to zarazem jedyny środek zapobiegania zakażeniom HIV w kontaktach seksualnych, którego skuteczność udowodniono.[2] U osób biseksualnych i heteroseksualnych prezerwatywa spełnia ponadto funkcję środka antykoncepcyjnego.

Nie należy używać prezerwatyw przeterminowanych, a także stosować nieodpowiednich lubrykantów (np. zawierających tłuszcz).

Prezerwatyw używa się zarówno w przypadku stosunków analnych jak i w przypadku seksu oralnego.

  • Stosunek analny – ze względu na komfort i bezpieczeństwo w przypadku stosunku analnego zawsze należy używać lubrykantów.
  • Stosunek oralny – ze względu na nieprzyjemny smak lateksu najlepiej używać prezerwatyw smakowych.

Środki plemnikobójcze takie jak Nonoxynol-9 mogą przy częstym stosowaniu zwiększać ryzyko zakażenia HIV poprzez wywoływanie drobnych uszkodzeń i owrzodzeń błony śluzowej narządów płciowych.[3]

Kwestie jakościowe prezerwatyw lateksowych reguluje w Polsce norma PN-EN ISO 4074:2002 będąca uznaniem normy europejskiej EN ISO 4074:2002 (dyrektywa 93/42/EWG)[4] a także europejski certyfikat CE 0032. Na prezerwatywy produkowane na terenie Polski atesty wydaje Ministerstwo Zdrowia.

Dla promocji zdrowia w zakresie seksualności amerykańskie Stowarzyszenie Zdrowia Publicznego 14 lutego ogłosiło „Dniem Prezerwatywy”.[5]

Funkcje ochronne

Prezerwatywy są najskuteczniejszym środkiem zapobiegającym rozprzestrzenianiu się wirusów, bakterii i chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak:

W niektórych krajach uznaje się, że prezerwatywa jest wystarczającym zabezpieczeniem w zakresie ochrony przed zakażeniem wirusem HIV i przy jej stosowaniu osoba zakażona nie musi informować partnera lub partnerki o swoim nosicielstwie.[6]

Rzekome pory w prezerwatywach

 Osobny artykuł: Pory w prezerwatywach.
Prezerwatywy stanowią szczelną barierę nawet dla gazów pod ciśnieniem

Szeroko rozpowszechnianym mitem na temat prezerwatyw jest plotka, jakoby zawierały one pory pozwalające przenikać cząsteczkom wirusa. Nie istnieją żadne wiarygodne źródła medyczne informujące o istnieniu takich porów. Lateksowe prezerwatywy stanowią skuteczną barierę dla wszelkich wirusów (np. HIV o średnicy ok. 120 nm), plemników (50 μm) a także większości gazów, których cząsteczki są znacznie mniejsze (np. cząsteczki tlenu mają średnicę około 1 nm).

Obecnie nawet środowiska katolickie – niechętne stosowaniu prezerwatyw przyznają, że jest to skuteczne narzędzie przeciwdziałania epidemii zakażeń wirusem HIV.[7]

Prawidłowe stosowanie

Zużytą prezerwatywę należy zawiązać i wyrzucić

Aby prawidłowo użyć prezerwatywy:[8][9][10]

  • sprawdź datę ważności na opakowaniu,
  • delikatnie rozerwij opakowanie tak by nie uszkodzić prezerwatywy (np. paznokciem),
  • upewnij się, w którą stronę brzeg prezerwatywy jest zwinięty,
  • na czubku prezerwatywy znajduje się zbiorniczek na spermę, usuń z niego powietrze poprzez ściśnięcie go palcami,
  • z członka w stanie erekcji zsuń napletek,
  • trzymając zbiorniczek ściśnięty, nałóż prezerwatywę na żołądź członka i drugą ręką rozwiń prezerwatywę na całej jego długości,
  • po wytrysku, gdy członek jest jeszcze w stanie erekcji, wyjmij go przytrzymując prezerwatywę u jego nasady,
  • zużytą prezerwatywę wyrzuć, do kolejnego stosunku użyj nowej.

Przyczyny pękania prezerwatyw

Prezerwatywy są bardzo wytrzymałe i rzadko zdarza się, że pękają. W większości przypadków pęknięcie prezerwatywy spowodowane jest z winy użytkownika.

Najczęstsze przyczyny pękania prezerwatyw
  • Przechowywanie prezerwatyw w zbyt wysokiej temperaturze (np. w samochodzie w lecie)
  • Przechowywanie prezerwatyw w miejscach narażonych na ciągły ruch (np. kieszeń, portfel)
  • Wyjmowanie i nakładanie prezerwatywy przez osobę z długimi paznokciami.
  • Nieostrożne otwieranie opakowania.
  • Ogolone miejsce intymne z ostrymi włoskami, o które trze prezerwatywa.
  • Nakładanie dwóch prezerwatyw na siebie, co powoduje zwiększenie tarcia a przez to ryzyko pęknięcia.

Rozmiary

Zgodnie z normą ISO i zaleceniami WHO minimalna długość prezerwatywy powinna wynosić:[11]

  • 165 mm przy średnicy mniejszej niż 50 mm
  • 180 mm przy średnicy od 50 mm do 55,5 mm
  • 190 mm przy średnicy większej niż 56 mm

Prezerwatywy zostały podzielone przez producentów na trzy rozmiary:[12]

  • L – długość penisa około 18 cm,
  • M – długość penisa około 14 cm,
  • S – długość penisa około 12,5 cm.

Prezerwatywy w rozmiarze europejskim mają średnio 18 cm długości i 5,3 cm średnicy. Ze względu na różnice w długości i obwodzie penisa na rynku europejskim występują różne typy prezerwatyw w rozmiarze europejskim.[12]

Zbyt ciasna prezerwatywa zwiększa ryzyko pęknięcia, powoduje ucisk i zmniejsza doznania. Z kolei zbyt luźna prezerwatywa może się niepostrzeżenie zsunąć z penisa w czasie stosunku.

  • Dla osób z mniejszymi penisami produkowane są tzw. prezerwatywy „ściśle przylegające” np. Durex Close Fit.
  • Osoby z penisami powyżej 18 cm mają do dyspozycji np. Durex Comfort XL, lub Unimil Special Collection XXL.

W Szwajcarii w 2010 roku rozpoczęto sprzedaż specjalnych, węższych prezerwatyw dla chłopców w wieku 12–14 lat. Mają one średnicę 4,5 cm, a ich długość jest taka jak ich standardowe odpowiedniki, czyli 19 cm. Prezerwatywy te nazwane „Hotshot” są produkowane przez firmę Lamprecht AG (marka „Caylor”). Paczka 6 takich prezerwatyw kosztuje 7,90 CHF (około 22 zł). Produkt ten został wprowadzony, po tym jak w niemieckich badaniach okazało się, że około jedna czwarta 12970 ankietowanych osób płci męskiej w wieku 13-20 lat stwierdziła, że standardowe prezerwatywy są dla nich za duże.[13][14]

Rodzaje prezerwatyw

Na rynku dostępne są różne rodzaje prezerwatyw:[15][16]

  • Klasyczne (standardowe) – np. Durex Classic, Unimil Natural
  • Nielateksowe (niezastąpione dla osób uczulonych na lateks) – np. Durex Real Feel, Unimil SKYN
  • Smakowe i zapachowe (idealne do seksu oralnego) – np. Durex Select
  • Przedłużające stosunek (z lubrykantem opóźniającym wytrysk) – np. Durex Performa, Unimil Max Love
  • Większe (na duże penisy) – np. Comfort XL, Unimil Special Collection XXL
  • Mniejsze (na małe penisy) – np. Durex Close Fit
  • Prążkowane, z wypustkami (zwiększające doznania partnera pasywnego, głównie do kontaktów heteroseksualnych) – np. Durex Pleasuremax, Unimil Intense, Unimil Xtra Pleasure
  • Cienkie (zwiększające doznania partnera aktywnego) – np. Durex Fetherlite Ultima, Unimil Contact
  • Pogrubione (zwiększające bezpieczeństwo) – np. Durex Extra Safe, Unimil Protect

Prezerwatywa dla kobiet

Prezerwatywa dla kobiet

Prezerwatywy dla mężczyzn mają ciasny pierścień przytrzymujący prezerwatywę na członku i zapobiegający ześlizgiwaniu się. Prezerwatywy dla kobiet mają szeroki, sztywny pierścień mający na celu zapobiec przesuwaniu się wgłąb pochwy. Female Health Company wyprodukowała prezerwatyw dla kobiet. Pierwsze wersje wykonane były z poliuretanu, a nowsze z nitrylu. Medtech Products produkuje prezerwatywy dla kobiet wykonane z lateksu.[17][18][19]

Historia

 Osobny artykuł: Historia prezerwatyw.

Prezerwatywy były używane od co najmniej 400 lat choć istnieją teorie, że pewne formy prezerwatyw mogły być używane już w starożytnym Egipcie. Pierwsze wzmianki pisane pojawiają się w XVI-wiecznym traktacie Gabriele Falloppio na temat kiły. Jedne z pierwszych prezerwatyw wykonane były z tkanin nasączanych chemikaliami i miały na celu ochronę przed zakażeniem. Od co najmniej XVIII w., stosowanie prezerwatyw rodziło sprzeciw w niektórych kręgach religijnych, zasadniczo z tych samych powodów co podawane dzisiaj. W XIX w. w wielu krajach wprowadzono ograniczenia prawne utrudniające produkcję i sprzedaż prezerwatyw. Z końcem XIX w. armie zaczęły dostarczać prezerwatywy swoim żołnierzom dla ochrony przed chorobami nawet tam gdzie nie były one dozwolone dla ogółu obywateli. W XX w. nastąpiło złagodzenie prawa w tym zakresie. Po stwierdzeniu w latach 80-tych XX w., że AIDS może być chorobą przenoszoną drogą płciową, stosowania prezerwatyw stało się zalecane jako środek znacznie zmniejszający ryzyko zakażenia wirusem HIV.

Pierwsze prezerwatywy z gumy pojawiły się w 1855 roku, miały szew i były tak grube jak dętka rowerowa. W 1912 r. Polak żydowskiego pochodzenia Julius Fromm opracował nową, udoskonaloną technikę produkcji prezerwatyw: zanurzanie szklanych form w surowym płynnym kauczuku. Lateks – zawiesina gumy w wodzie wynaleziono w 1920 roku. Postęp technologiczny umożliwiał produkcję cieńszych, wytrzymalszych prezerwatyw o dłuższym okresie przydatności do użycia.

W 2011 r. w Filadelfii zaczęto rozprowadzać prezerwatywy wśród młodzieży szkolnej już w wieku 11 lat, po tym jak okazało się, że wśród szóstoklasistów około 30% miało już za sobą inicjację seksualną.[20]

Przypisy

  1. Position Statement on Condoms and HIV Prevention (ang.). World Health Organization, 2004. [dostęp 2010-10-18].
  2. Dorota Rogowska-Szadkowska: Prezerwatywy i HIV (pol.). Krajowe Centrum ds. AIDS, maj 2010. [dostęp 2010-11-11].
  3. Nonoxynol-9 ineffective in preventing HIV infection (ang.). World Health Organization, 2006. [dostęp 2010-10-18].
  4. [M.P. 2003 nr 46 poz. 693 Obwieszczenie Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 29 lipca 2003 r. w sprawie wykazów norm zharmonizowanych]
  5. dżek: 14 lutego: Walentynki? Nie tylko. To dzień prezerwatywy (pol.). gazeta.pl, 2011-02-13. [dostęp 2011-02-11].
  6. Kanada: zakażony HIV nie musi informować partnera o wirusie, jeśli używa prezerwatyw (pol.). wyborcza.pl, 2012-10-08. [dostęp 2012-10-09].
  7. Artur Sporniak. Niewiedza deprawuje. Tygodnik Powszechny. Katolickie pismo społeczno-kulturalne, 9, s. 15 (2011), Kraków, ISSN 0041-4808 (pol.), Cytat: Dziś coraz bardziej zwraca się uwagę, że promocja prezerwatyw jako profilaktyki przeciwko chorobom zakaźnym jest skuteczna w środowiskach wysokiego ryzyka – np. w Ugandzie wyraźnie ograniczyła rozprzestrzenianie się AIDS wśród prostytutek i żołnierzy.. 
  8. Jak używać prezerwatyw (pol.). durex.com. [dostęp 2011-01-26].
  9. Sposób użycia (pol.). unimil.pl. [dostęp 2011-01-26].
  10. http://www.aids.gov.pl/files/publikacje/pakiet_z_prezerwatywa.pdf
  11. Male Latex Condom: Specification, Prequalification and Guidelines for Procurement, 2010. Genewa: WHO Press, 2010, s. 32. ISBN 978-92-4-159990-0.  (ang.)
  12. 12,0 12,1 http://www.focus.pl/cywilizacja/zobacz/publikacje/jakie-sa-rozmiary-prezerwatyw/
  13. Alexandra Williams: Extra small condoms for 12 year-old boys go on sale in Switzerland (ang.). The Daily Telegraph, 2010-03-03. [dostęp 2010-10-26].
  14. Ceylor Hotshot (6 pièces) Le nouveau préservatif avec ouverture rétrécie pour un plaisir en toute sécurité (fr.). www.shop.aids.ch, 2010-03-03. [dostęp 2010-10-26].
  15. Prezerwatywy do zadań specjalnych (pol.). Men's Health, 2009.01.29. [dostęp 2010-11-05].
  16. Album gum (pol.). logo24.pl, 11.10.2008. [dostęp 2010-11-05].
  17. The Female Condom (ang.). avert.org. [dostęp 2010-03-21].
  18. Prezerwatywy dla kobiet (pol.). durex.com. [dostęp 2010-03-21].
  19. Prezerwatywa dla kobiet (Femidon) (pol.). mediweb.pl. [dostęp 2010-03-21].
  20. Children as young as 11 offered free condoms in the mail by health authority (ang.). dailymail.co.uk, 2011-04-13. [dostęp 2011-04-17].

Bibliografia