Homoseksualizm

Z Encyklopedii LGBT
Homoseksualne stosunki płciowe w dawnych Chinach
Kielich z czasów imperium rzymskiego
Historycznie pierwsze użycie słowa homosexual (homoseksualny)

Homoseksualność, homoseksualizm, jedna z orientacji psychoseksualnych obok heteroseksualizmu i biseksualizmu, w której zaangażowanie psychoemocjonalne skierowane jest na osoby tej samej płci. Termin homoseksualizm został wprowadzony do dyskursu przez węgierskiego pisarza Karla-Marię Kertbeny'ego w 1869 roku[1].

Badania statystyczne wykazują, że (w zależności od definicji) osoby homoseksualne stanowią od kilku do kilkunastu proc. populacji.

Kwestie językowe związane z homoseksualizmem

Terminy homoseksualizm i biseksualizm (jak i nieużywany prawie wyraz heteroseksualizm) są zaczerpnięte z dyskursu medycznego i niefortunnie sugerujące patologiczność cech, które oznaczają. Neutralny i pozytywny wydźwięk mają równoznaczne z nimi co do denotacji wyrazy homoseksualność i biseksualność. Podobnie zamiast rzeczownika homoseksualista lepiej jest używać wyrażenia zawierającego przymiotnik homoseksualny (np. osoba homoseksualna, homoseksualny mężczyzna, homoseksualna kobieta). Homoseksualność jest bowiem tylko jedną z wielu możliwych cech, jakie można przypisać jednostce ludzkiej, a nie etykietką jednoznacznie określającą kogoś i determinującą jego życiowe postawy. Rzeczownikami najbardziej neutralnymi i odpowiednimi są gej i lesbijka.

Stosunek nauk medycznych do homoseksualizmu

Pierwotnie aż do XIX w. homoseksualizm nie był postrzegany jako choroba psychiczna tylko raczej jako przejaw zepsucia i rozpatrywana w kategoriach aktu wyboru, a nie cechy osoby ludzkiej. Pierwsze głosy rozpatrujące zjawisko homoseksualności w kategoriach psychologii uznawały ją za normalne zjawisko. Prekursor współczesnej psychologii i psychiatrii, twórca psychoanalizy Zygmunt Freud uważał (zgodnie z obecnymi poglądami), że wszyscy ludzie są w pewnym stopniu biseksualni. Silne wpływy religii chrześcijańskich doprowadziły do umieszczenia w 1952 roku homoseksualizmu w podręczniku do diagnozowania zaburzeń psychicznych DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Jak w nim zaznaczono osoby homoseksualne „były przede wszystkim chore z punktu widzenia społeczeństwa i dostosowania się do dominującego środowiska kulturowego”.

W 1957 roku Evelin Hooker opublikowała wyniki przeprowadzonych przez siebie badań. Pokazały one, że przypisanie osobom homoseksualnym cech patologicznych wiązało się ściśle z uprzedzeniami ze strony badaczy i zapoczątkowały badania, które doprowadziły do podjęcia przez zarząd Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (American Psychiatric Association, APA) decyzji o usunięciem homoseksualizmu z DSM i wprowadzeniu doń homoseksualizmu egodystonicznego.[2] Przeciwnicy tej zmiany próbowali nieskutecznie doprowadzić do jej zmiany w drodze referendum.[3][4]

17 maja 1990 r. Światowa Organizacja Zdrowia usunęła homoseksualizm z Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems).[5] Dzień 17 maja jest obchodzony na świecie jako „Międzynarodowy Dzień Walki z Homofobią”.

Obecne stanowisko instytucji naukowych jednoznacznie przeciwstawia się traktowaniu homoseksualizmu jako choroby.

Polskie Towarzystwo Seksuologiczne jest zaniepokojone krzywdzącym wpływem społecznych uprzedzeń na funkcjonowanie psychiczne i społeczne osób homoseksualnych i biseksualnych oraz jest świadome niechlubnej roli, jaką w podtrzymywaniu tych uprzedzeń odegrała niegdyś nauka, która przez ponad sto lat (do 1973 w USA i do 1991 w Europie) uznawała homoseksualność za zaburzenie psychiczne. Ówczesne mniemanie o patologicznym charakterze homoseksualności okazało się niepoparte faktami naukowymi, lecz oparte na społecznych uprzedzeniach od wieków zakorzenionych w kulturze zachodniej. Dlatego też homoseksualność została wykreślona z obu najważniejszych klasyfikacji zaburzeń psychicznych – DSM i ICD. Jednocześnie na Polskim Towarzystwie Seksuologicznym, jako na organizacji naukowej, spoczywa odpowiedzialność za rozpowszechnianie w społeczeństwie aktualnego stanu wiedzy seksuologicznej, szczególnie jeśli społeczna dezinformacja w zakresie seksuologii podtrzymuje niesłuszną dyskryminację jakiejkolwiek grupy społecznej.
— Polskie Towarzystwo Seksuologiczne[6]

Przyczyny homoseksualizmu

 Osobny artykuł: Przyczyny homoseksualizmu.

Wśród naukowców nie ma całkowitej zgody co do dokładnych przyczyn powstawania heteroseksualizmu, homoseksualizmu i biseksualizmu. Do tej pory naukowcy ustalili, że człowiek już rodzi się ze z góry określoną, niedającą się zmienić orientacją. W środowisku naukowym dominuje przekonanie o czynnikach genetycznych i epigenetycznych kształtujących orientację psychoseksualną.[7] Za taką teorią przemawia szereg stwierdzonych naukowo faktów takich jak korelacja homoseksualności u bliźniąt[8], powiązania w zakresie chromosomów[9], a zwłaszcza różnice w budowie struktur mózgu kształtujących się w życiu płodowym i nie zmieniających się po urodzeniu.[10][11][12][12][13]

Brytyjskie Royal College of Psychiatrists oświadczyło w 2007 r.

Pomimo prawie wieku psychoanalitycznych i psychologicznych spekulacji, nie ma dowodów na poparcie sugestii, że sposób wychowania lub wczesne doświadczenia z dzieciństwa grają rolę w tworzeniu orientacji heteroseksualnej lub homoseksualnej osoby. Wydaje się, że orientacja seksualna ma biologiczną naturę, określoną przez złożone interakcje czynników genetycznych i środowiskowych w życiu płodowym. Orientacja seksualna nie jest więc wyborem.
— Royal College of Psychiatrists[14]

Niezmienność homoseksualizmu

 Osobny artykuł: Terapia konwersyjna.

Dzięki ustaleniom nauki obecnie wiadomo, że orientacja psychoseksualna raz ukształtowana w życiu płodowym pozostaje niezmieniona od urodzenia aż do śmierci. Dążenia do zmiany orientacji psychoseksualnej, są więc z góry skazane na niepowodzenie, a ponadto mogą być niebezpieczne dla zdrowia.[15]

Potencjalne ryzyko „terapii reparatywnej” jest ogromne, włączając w to depresję, niepokój i zachowania autodestrukcyjne, ponieważ terapeuta stając w sojuszu z uprzedzeniami społecznymi wobec homoseksualizmu, może wzmocnić poczucie nienawiści już doświadczane przez pacjenta.

W związku z tym, Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne sprzeciwia się wszelkim praktykom psychiatrycznym, takim jak „terapie konwersyjne” lub „terapie reparatywne”, która opierają się na założeniu, że homoseksualizm jest zaburzeniem psychicznym lub opiera się na założeniu, że stan pacjent powinien zmienić swoją orientację homoseksualną.
— Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne[15]

Zdrowie osób homoseksualnych

Osoby homoseksualne w wyniku negatywnych reakcji społecznych przejawiają większą wrażliwość na czynniki stresu prowadzące do depresji i zaburzeń lękowych. Częstsze ryzykowne zachowania seksualne prowadzić mogą do większej liczby zakażeń wirusami HIV i HPV, a to z kolei skutkować może nowotworami. Istotne są również zagrożenia związane z podejmowaniem prób „terapii” konwersyjnych.

Stosunek religii do homoseksualizmu

 Osobny artykuł: Religie a homoseksualność.

W różnych religiach stosunek do homoseksualności kształtował się różnie od podnoszenia do rangi elementu religii, poprzez bierną akceptację, aż do odrzucenia i potępienia. W wielu tekstach buddyzmu Zen (禪) odnaleźć można ślady nurtów traktujących homoseksualność jako świętość i drogę, jaką powinni podążać mnisi.[16](s. 190–192) Starożytni Grecy byli bardzo otwarci na homoseksualności i praktyki homoseksualne. Znajduje to również odzwierciedlenie w greckich wierzeniach o charakterze religijnym, których przykładami są mity o Ganimedes i Hiacyncie.[16](s. 197) Rytualne praktyki homoseksualne występują u plemienia Sambia zamieszkującego góry Papui Nowej Gwinei. Młodzi chłopcy w ramach rytuałów inicjacyjnych trwających od 7 roku życia wykonują fellatio starszym chłopcom połykając ich spermę.[17] Większość nurtów judaizmu potępia praktyki homoseksualne, opierając się na słowach z księgi kapłańskiej, przewidujących karę śmierci za analny seks homoseksualny.[16](s. 209) W powstałym na bazie judaizmu chrześcijaństwie postawy te znajdują swoją kontynuację. W 390 r. n.e. chrześcijański cesarz Teodozjusz I Wielki wprowadził karę palenia na stosie za seks homoseksualny.[16](s. 220) Współcześnie przywódcy katolików posługują się wobec osób homoseksualnych mową nienawiści.[18][19]

Przypisy

  1. http://www.aglp.org/gap/1_history/
  2. C. Silverstein. Are You Saying Homosexuality Is Normal?. Journal of Gay & Lesbian Mental Health, 12 (3), s. 277–287 (2008), doi:10.1080/19359700802111635 (ang.). 
  3. Charles W. Socarides: Homosexuality: A Freedom Too Far. Phoenix: Adam Margrave Books, 1995, s. 176. ISBN 0-9646642-5-9.  (ang.)
  4. Ronald Bayer: Scientific controversies: Case studies in the resolution and closure of disputes in science and technology. Hugo Tristram Engelhardt, Arthur L. Caplan (red.). Cambridge: Cambridge University Press, 1987, s. 394–5. ISBN 0-521-25565.  (ang.)
  5. Stop discrimination against homosexual men and women (ang.). World Health Organisation — Europe, 2011-05-17. [dostęp 2013-04-28].
  6. Polskie Towarzystwo Seksuologiczne: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego (pol.). kampania.org.pl, 2006-06-30. [dostęp 2011-06-09].
  7. S. Bocklandt, S. Horvath, E. Vilain, D.H. Hamer. Extreme skewing of X chromosome inactivation in mothers of homosexual men. Hum. Genet., 118 (6), s. 691–694 (luty 2006), doi:10.1007/s00439-005-0119-4, PMID 16369763 (ang.). 
  8. N. Långström, Q. Rahman, E. Carlström, P. Lichtenstein. Genetic and environmental effects on same-sex sexual behavior: a population study of twins in Sweden. Arch. Sex. Behav., 39 (1), s. 75–80 (luty 2010), doi:10.1007/s10508-008-9386-1, PMID 18536986 (ang.). 
  9. B.S. Mustanski, M.G. Dupree, C.M. Nievergelt, S. Bocklandt i inni. A genomewide scan of male sexual orientation. Hum. Genet., 116 (4), s. 272–278 (marzec 2005), doi:10.1007/s00439-004-1241-4, PMID 15645181 (ang.). 
  10. L.S. Allen, R.A. Gorski. Sexual orientation and the size of the anterior commissure in the human brain. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 89 (15), s. 7199–7202 (sierpień 1992), doi:10.1073/pnas.89.15.7199, PMID 1496013 (ang.). 
  11. S. LeVay. A difference in hypothalamic structure between heterosexual and homosexual men. Science, 253 (5023), s. 1034–1037 (sierpień 1991), doi:10.1126/science.1887219, PMID 1887219 (ang.). 
  12. 12,0 12,1 W. Byne, S. Tobet, L.A. Mattiace, M.S. Lasco i inni. The interstitial nuclei of the human anterior hypothalamus: an investigation of variation with sex, sexual orientation, and HIV status. Horm Behav, 40 (2), s. 86–92 (wrzesień 2001), doi:10.1006/hbeh.2001.1680, PMID 11534967 (ang.). 
  13. A. Garcia-Falgueras, D.F. Swaab. Sexual Hormones and the Brain: An Essential Alliance for Sexual Identity and Sexual Orientation. Endocr. Dev., 17, s. 22–35 (2010), doi:10.1159/000262525, PMID 19955753 (ang.). 
  14. Submission to the Church of England’s Listening Exercise on Human Sexuality (ang.). The Royal College of Psychiatrists. [dostęp 2014-01-07].
  15. 15,0 15,1 Just the Facts about Sexual Orientation and Youth: A Primer for Principals, Educators, and School Personnel (ang.). apa.org. [dostęp 2013-07-30].
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 Dag Øistein Endsjø: Seks a religia. Od balu dziewic po święty homoseksualizm. Warszawa: Czarna Owca, 2011, s. 186–287. ISBN 978-83-7554-349-0.  (pol.)
  17. Andrew Cutler, Michaela Lynch, Rachel Winsor, Chantal LeBlanc, Kyla Meagher: The Sambia (ang.). people.stthomasu.ca. [dostęp 2011-11-11].
  18. Mariusz Kurc. Homofobia Kościoła wzrasta. Replika. Dwumiesięcznik społeczno-kulturalny LGBTQ, 17/2009, s. 8 (2009), Warszawa: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ISSN 1896-3617 (pol.), Cytat: W grudniu Watykan sprzeciwił się rezolucji ONZ wzywającej do zniesienia kar za homoseksualizm stosowanych wciąż w kilkudziesięciu krajach świata (w siedmiu karą jest śmierć przez powieszenie lub ukamienowanie). W przedświątecznej mowie papież Benedykt XVI stwierdził, że ocalenie ludzkości od homo- i transseksualizmu jest równie ważne, co ochrona lasów deszczowych.. 
  19. Tomasz Bielecki: Watykan atakuje związki homoseksualistów (pol.). wyborcza.pl, 2012-12-22. [dostęp 2013-01-03].