Ideologia gender

Z Encyklopedii LGBT
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Ideologia gender, nacechowana pejoratywnie fraza pojawiająca się w dyskursie propagandy katolickiej. Celem jej stosowania jest podważenie autorytetu nauki i podanie w wątpliwość jej ustaleń związanych z płcią biologiczną (ang. sex) i kulturową (ang. gender) oraz ich korelatami.

Historia

Czas powstania i autorstwo frazy są niejasne. Do szerszego użycia w Polsce weszła w 2012 r. po komentarzu bpa Wojciecha Polaka, sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski do przemówienia papieża Benedykta XVI (właściwie Joseph Ratzinger) mówiącego o filozofii gender.

Historycznie pierwszym przypadkiem walki z „ideologią gender” (nie nazywaną tak wtedy) były rozważania w 2007 r. (okres tzw. IV RP) Rzeczniczki Praw Dziecka na temat tego czy teletubiś Tinky Winky jako chłopiec może nosić damską torebkę.[1] Sprawa ta stała się tematem komentarzy satyrycznych na całym świecie.

Lansowane znaczenie i jego interpretacja na gruncie nauki

W zamierzeniu posługujących się tą frazą, ma ona być alternatywnym określeniem dla gender studies – interdyscyplinarnej dziedziny badań z zakresu takich nauk jak między innymi socjologia, psychologia, nauki prawne, historia, biologia, antropologia.

Zdaniem zwolenników określenia, wnioski naukowe przemawiające na korzyść propagowania równości płci i praw osób homoseksualnych i biseksualnych. mają charakter ideologiczny. Pogląd ten jest sprzeczny ze stanowiskiem świata nauki.

Wydawać by się mogło, że prezydent, który poza funkcją i herbem jest obdarzony tytułem doktora habilitowanego, powinien rozumieć słowo „gender”, i to w jego znaczeniu zarówno poznawczym, jak i politycznym. Poznawczo odnosi się ono do różnicy między płcią biologiczną a płcią kulturową. Różnicy tej nikt przy zdrowych zmysłach kwestionować nie może. Płeć biologiczna wyznacza funkcje biologiczne (rodzenie dzieci, zapładnianie), płeć kulturowa, czyli gender, wyznacza role społeczne i wzorce kulturowe, które wokół płci są obudowane. To pierwsze jest niezmienne, to drugie tak. Na przykład: kobiety zawsze rodziły (płeć biologiczna), ale nie zawsze zajmowały taką samą pozycję w społeczeństwie. Podobnie mężczyźni: zawsze zapładniali, ale nie zawsze grali te same kulturowe role. Studia gender to coś w rodzaju socjologii i kulturoznawstwa, które do badań włączają kategorię płci. Z punktu widzenia politycznego natomiast hasło „gender” jest związane z postulatem równości. Mając różną budowę ciała, powinniśmy mieć (my, kobiety i mężczyźni) te same prawa, szanse i możliwości. Taki jest cel nowoczesnej Europy. Cel to zresztą jak najbardziej chrześcijański, bo równość jest wpisana w Ewangelię tak jak gender w główny nurt postulatów politycznych większości cywilizowanych krajów. Protestować przeciwko gender to tak, jakby protestować przeciwko nauce i demokracji. Prezydent Truskolaski postanowił jednak zaprotestować, zgodnie z nauką Kościoła, który dziś szatana widzi już nie w działaniach Kopernika i Galileusza, lecz właśnie w ideologii gender.
— Magdalena Środa[2]
To nie jest ideologia, tylko ważny nurt badań we współczesnej humanistyce i naukach społecznych. Gender to po prostu pewien wymiar ludzkiej tożsamości: wzorce i przekonania dotyczące męskości i kobiecości są zmienne w czasie, kształtują się pod wpływem kultury, historii, przemian cywilizacyjnych. Istnieje historia płci czy antropologia płci, tak jak istnieje historia idei narodu czy relacji ekonomicznych
— Agnieszka Graff[3]
Nie ma natomiast czegoś takiego jak „ideologia gender”. – Jest feminizm, i to jest zestaw idei. Równie dobrze można mówić o ideologii katolicyzmu czy liberalizmu. Każdy ruch społeczny można nazwać ideologią. To, że straszą płcią społeczną, świadczy o tym, że biskupi kłamią albo są totalnymi ignorantami
— Anna Dryjańska[4]

Jednocześnie wbrew własnemu stanowisku instytucje kościelne często korzystają z funduszy unijnych deklarując realizację zasady gender mainstreaming – świadomego i celowego włączania perspektywy płci, czyli gender do głównego nurtu polityki. W latach 2010-2013 projekty unijne były realizowane przez podmioty katolickie we wszystkich 16 województwach. Fundusze unijne przyznane na ich realizację to łącznie 61.499.178,14 zł.[5]

Program Haralda Ei „Hjernevask” w przekazach prawicowych mediów i według autora

Norweski komik, a z wykształcenia socjolog Harald Eia jest autorem programu, w którego jednym z odcinków zatytułowanym „Hjernevask” zestawiono wypowiedzi naukowców zajmujących się badaniem różnic płciowych. Według mediów skrajnej prawicy program ten wyśmiewał „ideologię gender”, dowodził jej nienaukowości i doprowadził do zamknięcia Nordyckiego Instytutu Gender Studies. Przez skrajną prawicę został okrzyknięty „człowiekiem, który zmasakrował gender”.[6]

Tymczasem sam autor Harald Eia w wywiadzie był zdumiony sposobem w jaki wykorzystano jego pracę. Stwierdził między innymi:

To spekulacja. Nikt nie zna powodów, jakie stały za nieprzyznaniem wspomnianemu instytutowi kolejnych funduszy. Nordycki Instytut Informacji o Gender działa i moim zdaniem robi dużo dobrej roboty. Gdyby instytuty naukowe zamykano, bo jakiś komik zrobił program w telewizji, to byłoby to moim zdaniem smutne. Naukowcy powinni być niezależni.
— Harald Eia[6]

Poproszony o skomentowanie oficjalnych wypowiedzi autorytetów polskiego Kościoła katolickiego, że „gender jest gorsze od faszyzmu”, „powoduje homoseksualizm” albo, że obok pornografii i braku miłości jest przyczyną pedofilii, Harald Eia odpowiedział:[6]

Szczególnie ten ostatni pogląd jest nad wyraz szokujący. Statystycznie mężczyźni mają tendencję do poszukiwania nieco młodszych partnerek seksualnych i pewien procent populacji przesuwa tę granicę zdecydowanie zbyt daleko, ale nie ma to nic wspólnego z jakkolwiek rozumianym gender. A jeśli chodzi o homoseksualizm, to w różnych kulturach i społecznościach odsetek osób o odmiennej orientacji jest mniej więcej ten sam. Homoseksualiści nie zarażają, nie chodzą po okolicy, wciągając innych do swojego tajnego klubu. Kultura i otoczenie nie mają wpływu na ich liczbę. Jeśli ktoś twierdzi, że „homoseksualizm niszczy rodzinę”, to powiem mu, że ma rację – tam, gdzie homoseksualizm się piętnuje, nakazuje mu zejść do podziemia, skłania ludzi homoseksualnych do zawierania heteroseksualnych związków, tam produkuje się rodzinę nieszczęśliwą i skazaną na porażkę.
— Harald Eia[6]

Ponadto Eia wyraził uznanie dla ruchu feministycznego, stwierdził, że w tych społecznościach, w których panuje równość płci, czyli z angielskiego "gender equality", jest więcej ludzi zadowolonych, zdrowszych i długowiecznych. Jego zdaniem zrównanie praw kobiet i mężczyzn zmienia świat na lepsze. Stwierdził również, że nie chce, by jego program był wykorzystywany jako argument za odmiennym traktowaniem kobiet i mężczyzn. Poparł również parytety płci.[6]

Inne znaczenia

W społeczeństwach zachodnich termin gender ideology ma znaczenie przeciwstawne do lansowanego w Polsce przez kościół rozumienia frazy ideologia gender.

According to a traditional gender ideology about the family, for example, men fulfill their family roles through instrumental, breadwinning activities and women fulfill their roles through nurturant, homemaker, and parenting activities.
— Amy Kroska[7], Blackwell Encyclopedia of Sociology
Według tradycyjnej ideologii gender na temat rodziny, na przykład, mężczyźni wypełniają swoje role w rodzinie poprzez zapewnianie pożywienia a kobiety spełniają swoje role przez opiekę nad gospodarstwem domowym i wychowanie dzieci.
— Amy Kroska, Encyklopedia Socjologii Blackwella

Przypisy

  1. "Czy teletubisie promują homoseksualizm?" (pol.). wiadomosci.onet.pl, 2007-05-27. [dostęp 2014-01-26].
  2. Magdalena Środa: Widmo krąży po Europie (i Białymstoku) (pol.). wprost.pl. [dostęp 2013-12-29].
  3. Michał Fal: "Ideologia gender" przyczyną pedofilii? Agnieszka Graff: Robienie z gender studies malowanego diabła to aberracja (pol.). natemat.pl, 2013-10-18. [dostęp 2013-12-29].
  4. Wiktoria Beczek: „Nie ma czegoś takiego jak 'ideologia' gender. Biskupi przekroczyli granice absurdu” – Dryjańska o słowach księży (pol.). tokfm.pl, 2013-10-18. [dostęp 2013-12-29].
  5. Anna Dryjańska: Jak Kościół katolicki zarabia na gender (pol.). annadryjanska.natemat.pl, 2013-12-06. [dostęp 2013-12-29].
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Harald Eia, "człowiek, który zmasakrował gender" wyznaje: cenię feministki (pol.). wp.pl, 2014-01-13. [dostęp 2014-01-15].
  7. Amy Kroska: Gender Ideology and Gender Role Ideology (ang.). W: Blackwell Encyclopedia of Sociology [on-line]. blackwellreference.com. [dostęp 2013-12-29].

Zobacz też