Maria Janion
Maria Janion | |
Portret Marii Janion (rys. Zbigniew Kresowaty) | |
Urodzony | 24 grudnia 1926 Mońki |
Zawód | krytyczka literacka nauczycielka akademicka |
Maria Janion, polska historyczka literatury, badaczka polskiej kultury XIX i XX wieku, nauczycielka akademicka, krytyczka literacka, członkini rzeczywista Polskiej Akademii Nauk, profesor Instytutu Badań Literackich PAN, urodzona 24 grudnia 1926 w Mońkach w woj. podlaskim.
Maria Janion jest otwarcie mówiącą o swojej orientacji lesbijką. Publicznego coming outu jako osoba homoseksualna dokonała w wieku 86 lat w książce Wydawnictwa Krytyki Politycznej – Janion. Transe – traumy – transgresje. 1: Niedobre dziecię, będącej wywiadem rzeką przeprowadzonym przez Kazimierę Szczukę. Książka została wydana 19 lutego 2013 roku.[1]
Maria Janion uważa, że romantyzm to głównie pochwała swobody i wolności w każdym jej wymiarze, dlatego dąży do uznania w polskiej literaturze miejsca dla grup pozbawionych swobody, jak kobiety, geje i Żydzi. W 1998 roku udzieliła wywiadu miesięcznikowi Inaczej, w którym mówiła o homoseksualnym nurcie w literaturze polskiej i jego przedstawicielach, między innymi o Mironie Białoszewskim, Józefie Czapskim, Witoldzie Gombrowiczu i Janie Lechoniu. W 2005 r. była jedną z sygnatariuszek protestu obywatelskiego po brutalnej pacyfikacji Marszu Równości w Poznaniu.
W 2005 roku profesor Maria Janion otrzymała nagrodę Okularów Równości.
W 2009 r. została nagrodzona nagrodą Hiacynta w kategorii „osobowość”. W uzasadnieniu napisano: „Za rzetelną i niestrudzoną pracę naukową, wolną od stereotypów i rutyny, w której propaguje tolerancję wobec odmienności.”
Cytaty
- Geje pełnią dzisiaj podobną rolę jak Żydzi, to znaczy są symbolem wroga potrzebnego do integracji grupowej, trucizny, która zagraża czystości narodowej. – Maria Janion
- Rozmyślając nad przedchrześcijańską Słowiańszczyzną nieraz miałam przed oczyma podbój Meksyku – azteckiego imperium Montezumy przez Cortésa... – Maria Janion
Nagrody i odznaczenia
- 1962 – Nagroda im. A. Brücknera za książkę Zygmunt Krasiński, debiut i dojrzałość
- 1972 – Nagroda Życia Literackiego w dziedzinie eseistyki za książkę Romantyzm, rewolucja, marksizm
- 1977 – Nagroda Sekretarza Naukowego PAN za książkę Gorączka romantyczna
- 1979 – Nagroda Sekretarza Naukowego PAN za książkę Romantyzm i historia
- 1980 – Nagroda Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku
- 1991 – Nagroda Literatury w dziedzinie eseistyki za książkę Życie pośmiertne Konrada Wallenroda
- 1999 – Nagroda Wielkiej Fundacji Kultury za rok 1998
- 2001 – Nagroda im. Kazimierza Wyki
- 2005 – Nagroda Amicus Hominis et Veritatis Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu
- 2005 – Okulary równości – nagroda przyznawana przez Fundację im. Izabeli Jarugi-Nowackiej
- 2007 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2007 – Paszport Polityki dla kreatora kultury, nagroda specjalna
- 2009 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- 2009 – Nagroda „Hiacynt” przyznawana przez Fundację Równości
- 2010 – Nagroda Specjalna Kongresu Kobiet
- 2012 – Narodowy Order Zasługi (Francja)
Przypisy
- ↑ Oficjalna premiera książki Janion. Transe – traumy – transgresje. 1: Niedobre dziecię odbyła się 26 lutego 2013 roku, ale Wydawnictwo Krytyki Politycznej realizowało zamówienia już od 19 lutego 2013