Dojrzewanie płciowe
Dojrzewanie płciowe, pokwitanie, okres w życiu człowieka w którym zaczynają się uwidaczniać trzeciorzędowe cechy płciowe. Jest okresem poprzedzającym dojrzałość płciową czyli okres, w którym dany osobnik jest potencjalnie zdolny do prokreacji. Dojrzewanie płciowe wiąże się z produkcją hormonów płciowych. Widocznymi cechami są m.in. pojawienie się owłosienia łonowego, pachowego, zmiany sylwetki, barwy głosu i uwidocznienie się grdyki.
Chłopcy/mężczyźni
- Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Cechy | Lata | Średnio |
---|---|---|
pierwsze włosy łonowe | 10-15 | 11 |
gwałtowne przyspieszenie wzrostu | 11-14 | 12 |
powiększenie jąder i moszny | 9-14 | 12 |
zwiększenie rozmiarów członka | 10-15 | 13 |
pierwsze włosy pachowe | 12-14 | 13 |
zarost górnej wargi | 12-15 | 13 |
pierwsza polucja | 12-17 | 13 |
koniec przyspieszonego wzrostu | 15-21 | 17 |
Rozwój narządów płciowych
Zmiany zachodzące w procesie dojrzewania płciowego mają przygotować organizm do rozpoczęcia aktywności seksualnej i potencjalnej prokreacji. Wszystkie te zmiany wiążą się z aktywnością jąder. W pierwszym etapie dojrzewania jądra powiększają się. Powiększa się i opuszcza również moszna umożliwiając ochronę jąder przed przegrzaniem. Jądra zaczynają wytwarzać plemniki, a ponadto wytwarzają też testosteron co wpływa na zmiany w pozostałych narządach. W kolejnych etapach następuje dalsze zwiększanie rozmiaru jąder oraz zwiększanie rozmiaru członka.
Faza | Średni wiek rozpoczęcia fazy |
---|---|
1 | – |
2 | 11,6 |
3 | 12,9 |
4 | 13,8 |
5 | 14,9 |
Rozwój owłosienia i zmiany skórne
Wzrost poziomu testosteronu powoduje pojawienie się męskiego owłosienia w różnych okolicach ciała. Dojrzewanie wpływa równiez na pracę gruczołów łojowych co wiąże sie często z pojawieniem się trądziku młodzieńczego.
Owłosienie łonowe
Owłosienie łonowe pojawia się między 10 a 15 rokiem życia, średnio w 11 roku życia. Początkowo są to pojedyncze włosy u nasady członka. Stopniowo jest ich więcej, stają się grubsze, ciemniejsze i zaczynają zajmować większy obszar. W końcowej fazie owłosienie łonowe przyjmuje kształt jak u dorosłego mężczyzny sięgając do wyższych partii podbrzusza.
Faza | Średni wiek rozpoczęcia fazy |
---|---|
1 | – |
2 | 13,4 |
3 | 13,9 |
4 | 14,4 |
5 | 15,2 |
Owłosienie pachowe
Około 13. roku życia, mniej więcej w 2 lata po rozpoczęciu wzrastania owłosienia łonowego pojawia się owłosienie pachowe, którego dalszy rozwój trwa około 3 lat.
Owłosienie twarzy
Pierwsze włosy na twarzy u chłopców pojawiają się w rogach górnej wargi w wieku 11-15 lat. Następnie rozrastają się, tworząc wąsy nad całą górną wargą w wieku 16-17 lat. Później w wieku 16-18 lat pojawiają się włosy na górnej części policzków i pod dolną wargą. Ostatnim etapem w wieku 17-21lat jest rozrost włosów na boki, dolną krawędź brody i resztę dolnej części twarzy.
Owłosienie klatki piersiowej
Włosy na klatce piersiowej pojawiają się najpóźniej. Czasami pojawiają się już po okresie dojrzewania a u niektórych nie pojawiają się wcale.
Zmiany trądzikowe
Znaczny wzrost poziomu testosteronu powoduje zwiększenie aktywności gruczołów łojowych. Dochodzi często do zaczopowania przewodu wyprowadzającego przez łój i martwy naskórek. Powoduje to pojawienie się tzw. zaskórników (niezapalna postać trądziku). Bakterie rozwijające się na skórze mogą wywołać stan zapalny powodując powstawanie nabrzmiałych grudek potocznie zwanych pryszczami (zapalna postać trądziku).
Rozwój kośćca i umięśnienia
Zewnętrznie widoczną oznaką dojrzewania płciowego są zmiany w sylwetce. Składają się na nie zmiany w zakresie kośćca a takż rozrost tkanki mięśniowej. W początkowej fazie dojrzewania płciowego występuje gwałtowne przyspieszenie wzrostu. W późniejszej fazie następuje poszerzenie się ramion, przyrost masy mięśniowej i osiągnięcie dojrzałej męskiej sylwetki.
Mutacja
Inną zauważalną zmianą jest zmiana wysokości i barwy głosu wynikająca z powiększania się krtani i strun głosowych. Mutacja trwa około trzech lat i w tym czasie może występować emisja na przemian wysokich i niskich dźwięków podczas mówienia. U chłopców mutacja prowadzi do obniżenia wysokości głosu o jedną oktawę.
Dziewczęta/kobiety
- Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Rozwój gruczołów sutkowych
Faza | Średni wiek rozpoczęcia fazy |
---|---|
1 | – |
2 | 11,2 |
3 | 12,2 |
4 | 13,1 |
5 | 15,3 |
Rozwój owłosienia łonowego
Owłosienie łonowe u dziewcząt pojawia się około 2 lat po rozpoczęciu rozwoju gruczołów sutkowych.
Mutacja
U dziewcząt mutacja prowadzi do obniżenia wysokości głosu o pół oktawy.
Dojrzewanie a popęd płciowy
Mężczyźni osiągają szczyt popędu płciowego w wieku dojrzewania, podczas gdy kobiety osiągają go po trzydziestce. W okresie dojrzewania następuje szybki wzrost poziomu testosteronu u mężczyzn, co powoduje nagły i skrajny popęd seksualny, który osiąga swój szczyt w wieku 15-16 lat, a następnie powoli spada w ciągu życia. W przeciwieństwie do tego libido kobiet wzrasta powoli w okresie dojrzewania i osiąga szczyt w wieku około 30 lat.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 WA. Marshall, JM. Tanner. Variations in the pattern of pubertal changes in boys. Arch. Dis. Child., 45 (239), s. 13-23 (luty 1970), PMID 5440182 (ang.).
- ↑ WA. Marshall, JM. Tanner. Variations in pattern of pubertal changes in girls. Arch. Dis. Child., 44 (235), s. 291-303 (czerwiec 1969), PMID 5785179 (ang.).