Gej

Z Encyklopedii LGBT
Para gejów

Gej (ang. gay, tłum. "wesoły"), w języku polskim określenie mężczyzny o orientacji homoseksualnej. Oryginalnie w języku angielskim słowo gay oznacza osobę homoseksualną bez sprecyzowania płci.

Etymologia słowa gej

Słowo gej w polszczyźnie jest zapożyczeniem słowa gay z języka angielskiego. Historycznie początkowo słowo gay oznaczało beztroski, szczęśliwy, barwny. Do języka angielskiego słowo „gay” trafiło w XII w. z języka starofrancuskiego.[1]

Początkowo neutralne określenie w angielszczyźnie zaczęło ewoluować w stronę znaczeń natury seksualnej. W XIV w. słowo gay zaczęto utożsamiać z beztroskę w sferze seksualnej i znaczenie to ukształtowało się ostatecznie w XVII w.[1]

Od XIX wieku określenie to zaczęło zmieniać swoje znaczenie i pojawiać się w odniesieniu do osób o orientacji homoseksualnej.

Słowo „gej” we współczesnej polszczyźnie

W 1989 roku Gazeta Wyborcza została uhonorowana nagrodą Tęczowy Laur „za to, że jako pierwsza zaczęła używać słowa «gej»”.[2](s. 111)

Analizy ilościowe wskazują na to, że słowo „gej” na określenie homoseksualnych mężczyzn dominuje w czasopismach takich jak Super Express, Gazeta Wyborcza, Newsweek, Polityka, Fakt. Wyjątkiem od tej tendencji jest prasa katolicka.[2](s. 110)

Inne określenia gejów w języku polskim

W dawnej Polsce osoby homoseksualne płci męskiej określano w XVI-XVII wieku mianem „sodomitów”, „sodomczyków”. Znano również określenia takie jak „mężolubnicy”, „mężołożnicy” i „samocołożnicy”. Stosunki homoseksualne nazywano „samcołożnictwem”, „sodomskim grzechem” lub „sodomską nieczystością”[3](s. 136)[4] Wg innych źródeł było to „samcołóstwo”.[2](s. 46)

Słowo „homoseksualista” uznawane jest za formę nacechowaną skojarzeniami negatywnymi oraz związanymi z terminologią medyczną. Organizacje takie jak GLAAD, The Associated Press, New York Times oraz Washington Post odradzają jego stosowanie.[5]

Odpowiedniki słowa gej w innych językach

Słowo schwul w języku niemieckim

Współcześnie niemieckie słowo schwul jest odpowiednikiem polskiego słowa gej. Historycznie jego zabarwienie ewoluowało na przestrzeni dziesięcioleci od zabarwienia pejoratywnego do neutralnego.

Przypisy

  1. 1,0 1,1 gay (adj.) (ang.). etymonline.com. [dostęp 2018-02-25].
  2. 2,0 2,1 2,2 Jagoda Rodzoch-Malek: W jaki sposób mówi się w polszczyźnie o homoseksualizmie i osobach homoseksualnych? Analiza leksyki na podstawie danych leksykograficznych i tekstowych. Warszawa: 2012.  (pol.)
  3. Paweł Fijałkowski: Homoseksualizm : Wykluczenie ? transgresja ? akceptacja. Warszawa: Eneteia, 2009. ISBN 9788361538080.  (pol.)
  4. Krzysztof Tomasik. Samcołożnicy i homoeroci : Wywiad z Pawłem Fijałkowskim, historykiem. Replika. Dwumiesięcznik społeczno-kulturalny LGBTQ, 23/2010, s. 10–11 (2010), Warszawa: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ISSN 1896-3617 (pol.). 
  5. GLAAD Media Reference Guide - Terms To Avoid (ang.). glaad.org. [dostęp 2018-02-25].