Izabela Jaruga-Nowacka
Izabela Jaruga-Nowacka | |
Urodzona | 23 sierpnia 1950 Gdańsk |
Zmarła | 10 kwietnia 2010 Smoleńsk |
Zawód | polityczka |
Izabela Jaruga-Nowacka (ur. 23 sierpnia 1950 w Gdańsku, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku), polska wieloletnia parlamentarzystka, wicepremierka.
Wykształcenie
Ukończyła XXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego przy ul. Wiktorskiej w Warszawie. Następnie studiowała na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie uzyskała tytuł magistra etnografii.
Od 1974 do 1976 była asystentką w Instytucie Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego. A następnie do 1986 – starszą asystentką w Instytucie Krajów Socjalistycznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 1988-2001 była pracownicą naukową, autorką wielu artykułów z zakresu najnowszej historii Mongolii i artykułów dotyczących praw kobiet.
Działalność polityczna
Od 1988 do 2001 była przewodniczącą Ligi Kobiet Polskich. W roku 1992 była współzałożycielką Unii Pracy, a w okresie od 24 kwietnia 2004 r. do 19 kwietnia 2005 r. jej przewodniczącą.
W latach 1993-1997, 2001-2010 była posłanką na Sejm II, IV, V i VI kadencji. 29 listopada 2001 r. objęła funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i od 17 grudnia 2001 r. do 16 sierpnia 2004 r. pełniła urząd pełnomocniczki rządu do spraw równego statutu kobiet i mężczyzn. Od 2 maja 2004 r. do 31 października 2005 r. była wicepremierką w rządach prof. Marka Belki. Jednocześnie do 24 listopada 2004 ministrą – członkinią Rady Ministrów, a następnie ministrą polityki społecznej.[1] W 2005 odeszła z UP i wstąpiła do Unii Lewicy. Ale w latach 2005 i 2007 kandydowała do Sejmu z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
Działalność i poglądy
Przez wiele lat walczyła na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn, państwa neutralnego światopoglądowo i zapewnienia równych szans startu życiowego młodzieży poprzez dostępność edukacji. Deklarowała poglądy feministyczne. W roku 1991 wraz ze Zbigniewem Bujakiem prowadziła akcję na rzecz referendum w sprawie karalności przerywania ciąży. Wielokrotnie uczestniczyła w demonstracjach osób LGBT.
W uznaniu, za pracę na rzecz środowiska LGBT, w 2001 została uhonorowana nagrodą Tęczowego Lauru „za odwagę w głoszonych poglądach i wsparcie udzielane inicjatywom służącym przełamywaniu nietolerancji i ograniczoności społeczeństwa”.
W 2003 patronowała konkursowi o Nagrodę Tęczowego Pióra.
13 października 2010 roku w Warszawie, na ścianie gmachu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową.[2]
Śmierć i pogrzeb
Izabela Jaruga-Nowacka zginęła w katastrofie polskiego samoloty Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku.[3] I 22 kwietnia została pochowana na warszawskich Powązkach.[4][5]
16 kwietnia 2010 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwo.[6]
Fundacja im. Izabeli Jarugi-Nowackiej
Imieniem Izabeli Jarugi-Nowackiej nazwano fundację non-profit, mającą na celu:[7]
- propagowanie działań i poglądów a także przybliżanie sylwetki Izabeli Jarugi-Nowackiej,
- działanie na rzecz upowszechniania i przestrzegania praw człowieka w
Polsce,
- przeciwdziałanie wszelkim przejawom dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, rasę, pochodzenie etniczne, religię lub wiarę lub jej brak, niepełnosprawność lub orientację seksualną,
- upowszechnianie praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,
- przeciwdziałanie biedzie i wykluczeniu społecznemu,
- działanie na rzecz praw pracowniczych i socjalnych,
- wspieranie edukacji i nauki.
Fundacja przyznaje nagrody Okulary równości za szczególne osiągnięcia w jednym z trzech obszarów problemowych:
- prawa kobiet i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć
- prawa mniejszości i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek, rasę, pochodzenie etniczne, religię, wiarę lub jej brak, niepełnosprawność albo orientację seksualną
- sprawiedliwość społeczna i zwalczanie ubóstwa.
Rodzina
Była żoną prof. Jerzego Nowackiego – rektora Polsko-Japońskiej Wyższej Szkoły Technik Komputerowych w Warszawie. Mieli dwie córki: Barbarę i Katarzynę.
Cytaty o Izabeli Jarudze-Nowackiej
Materiał filmowy
Wywiady
- Artur Czerwiński: Wywiady NEWW: wicepremier Izabela Jaruga-Nowacka (pol.). kobiety-kobietom.com, 2005-09-23. [dostęp 2011-02-24].
Przypisy
- ↑ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VI kadencja. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008, s. 84. ISBN 978-83-7059-872-3. (pol.)
- ↑ Walczyła o równość (pol.). polskieradio.pl, 2010-10-15. [dostęp 2011-01-28].
- ↑ Komunikat Nr 152/VI kad.. sejm.gov.pl, 2010-04-10. [dostęp 2011-01-28].
- ↑ Tam zostaną pochowani (pol.). tvn24.pl, 2010-04-14. [dostęp 2011-01-28].
- ↑ „Dla niej najważniejszy był człowiek”. Jaruzelski, rząd, SLD, PiS pożegnali I. Jarugę-Nowacką (pol.). gazeta.pl, 2010-04-22. [dostęp 2011-01-30].
- ↑ Komunikat Nr 163/VI kad. (pol.). sejm.gov.pl, 2010-04-16. [dostęp 2011-01-28].
- ↑ Statut Fundacji im. Izabeli Jarugi-Nowackiej (pol.). jaruga-nowacka.pl. [dostęp 2012-03-16].
- ↑ Joanna Cieśla: Pani Ministra (pol.). 2006-07-12. [dostęp 2012-05-27].