Krzysztof Jung

Krzysztof Jung
Autoportret, 1981
Urodzony	11 lipca 1951 r. Warszawa
Zmarł	5 października 1998 r. Warszawa
Znany z	grafik, malarz, performer

Krzysztof Jung, (ur. 11 lipca 1951 w Warszawie, zm. 5 października 1998 również w Warszawie) polski grafik, malarz, pedagog, performer.

Życiorys

W latach 70. związany był z kontrkulturową warszawską galerią Repassage przy Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował tam w 1976 roku pracą dyplomową Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni. Na początku roku 1978 pokazał w Repassage'u serię trzech prac: Krzesło, Metamorfozy i Miłość. Wkrótce po tym sam przejął prowadzenie galerii, nazywając ją Repasage 2. W 1980 roku poznał młodego dentystę Wojciecha Piotrowskiego, z którym przeprowadził kilka działań. W grudniu 1981 roku okazało się, że w skutek ogłoszenia stanu wojennego, jego galeria została zamknięta. Wywołało to reakcję z jego strony pod tytułem Caprichos XIII - gdy rozum śpi, budzą się potwory. Stan wojenny nie był łatwym okresem dla Junga. W 1982 roku zatrzymali go zomowcy, którym nie podobał się jego kolczyk. Zagrozili mu, że go wyrwą. Rok później został aresztowany podczas gdy wracał z mszy odprawionej przez Jana Pawła II. Wypuszczony został dopiero, gdy ciotka jego przyjaciółki wpłaciła za niego sądownie orzeczoną karę.

Blisko związał się także z paryskim kręgiem "Kultury", z Konstantym Jeleńskim i Józefem Czapskim. Zaowocowało to serią ich portretów, które artysta tworzył od 1988 i publikował w "Zeszytach Literackich". Długo przebywał za granicą: w Szwecji, Francji i w Niemczech. Twórczość jego jest jednak mało znana poza Polską. Podczas pobytów za granicą Jung zetknął się z dawną i współczesną sztuką europejską, chodził do muzeów i na wystawy. Poznał wielu wybitnych ludzi: laureata literackiej nagrody Nobla Czesława Miłosza, kompozytora Witolda Lutosławskiego, a także poetę Zbigniewa Herberta.

Wielkim sukcesem okazała się retrospektywna wystawa poświęcona działalności Repassage'u, która odbyła się w Zachęcie w Warszawie w 1993 r. W tym samym czasie jednak skradziono jego wczesne prace z domku letniskowego położonego niedaleko Góry Kalwarii. Prace te nie odnalazły się do dziś.

Krzysztof Jung nie uczestniczył w jawnym życiu gejowskim w takim znaczeniu, jak to dzisiaj rozumiemy. W oczach przyjaciół uchodził jednak za jednego z najbardziej wolnych i najmniej konwencjonalnych ludzi, jakich spotkali. Był przede wszystkim artystą, polityczny ruch gejowski na Zachodzie obserwował z dystansem.

Od 1991 roku pracował także jako nauczyciel w Społecznym Liceum Ogólnokształcącym nr 14 w Warszawie. Był tam wykładowcą historii sztuki oraz muzyki, dawał lekcje rysunku.

Zmarł nagle na atak astmy. Został pochowany 15 października, dzień po śmierci swego ojca, na Powązkach Wojskowych. Grób jego zaprojektował Grzegorz Kowalski. Rzeźbę nagrobną, do której Jung pozował pod koniec lat 70., stworzyła Barbara Falender. Po jego śmierci, zorganizowano wiosną 1999 roku w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni wielką wystawę retrospektywną, pokazującą działania, rysunki, oleje, akwarele (kuratorzy Grzegorz Kowalski i Maryla Sitkowska).

Twórczość

Krzysztof Jung uznawany jest za prekursora polskiej sztuki gejowskiej. W albumie Art Pride. Gay Art from Poland. Sztuka gejowska w Polsce możemy przeczytać:

„

W performansach Junga, których świadectwem są fotografie, widać fascynacje nagością ciała, w szczególności męskiego ciała traktowanego w sposób estetyczny. W wizualności PRL-u męskie ciało było deformowane i zasłaniane, a dzięki Krzysztofowi Jungowi piękno męskiego ciała przetrwało w purytańskim socjalizmie. W performansach artysty pojawiał się temat dialogu partnerskiego pomiędzy dwoma mężczyznami, refleksja o związku między nimi, jak również wydostawanie się z pętających i represyjnych więzów. Akcje artysty, w których sam brał udział, były formą seksualnej kontrkultury w PRL-u. Już w sztuce Junga widać cechy charakterystyczne dla sztuki gejowskiej: dominację aktu męskiego, erotyczne spojrzenie na męskie ciało i relacje intymne pomiędzy mężczyznami, narcystyczny autoportret oraz problematyką społeczną związaną z represją.

”

Performanse i instalacje Krzysztofa Junga są znane do dziś, jako część neoawangardy. Lekceważony jednak jest ich aspekt homoerotyczny. Paweł Leszkowicz jest tym krytykiem, który w najwyraźniej uwypuklił tę stronę dzieła Junga i wskazał na jego centralne miejsce w historii polskiej sztuki gejowskiej. Zupełnie zapoznane wydają się gejowskie rysunki artysty przechowywane w Muzeum ASP w Warszawie. Zarówno twórczość Junga jak i jego osoba (rysunki Junga, fotografie Grzegorza Kowalskiego przedstawiające go z Wojciechem Piotrowskim, jak pozują do rzeźby Barbary Falender Ganimedes, także sama ta rzeźba) stanowiły ważny element wystawy Ars Homo Erotica, pokazanej latem 2010 w Muzeum Narodowym w Warszawie, której kuratorem był Paweł Leszkowicz.

Raimund Wolfert w swoim artykule zaznacza jednak, że "dla Junga nie istniał podział sztuki na męską, kobiecą lub gejowską. Gdyby żył, broniłby się zapewne przed tym określeniem, gdyż uważał, że artysta nie powinien myśleć w tego rodzaju niszowych kategoriach".

Wybrane wystawy i działania indywidualne

• 1974 – wystawa w budynku przy al. Jerozolimskich 44, Warszawa
• 1976 – Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1977 – Publiczne motanie przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1978 – Dwa czerwone, czyli poemat przestrzenny o systemie – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1979 – Odpowiedzialność – działanie na bramie Uniwersytetu Warszawskiego; performance Kokonienie – Galeria Repassage 2, Warszawa; Całopalenie IV. Epitafium uliczne pamięci Jana Palacha, akcja uliczna, Krakowskie Przedmieście, Warszawa
• 1980 – performance Rozmowa – Galeria Re'Repassage, Warszawa; Stwarzanie poprzez innych i horyzont wolności – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1981 – działanie Martwa natura – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1982 – performance Pouczcie mnie, a będę milczał i w czym zbłądziłem pokażcie – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa; performance Caprichos XIII – Gdy rozum śpi, budzą się upiory – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa
• 1989 – Raj – Galeria Dziekanka, Warszawa; „Drzewa w środku świata” – Galeria Pokaz, Warszawa
• 1992 – Krajobraz ze świetym Sebastianem – Galeria Dziekanka, Warszawa
• 1999 – Krzysztof Jung 1951-1998 – wystawa pośmiertna w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, Warszawa

Wybrane wystawy zbiorowe:

• 1978 – VII Festiwal Sztuk Pięknych – Warszawa
• 1979 – Erotyka – Dom Artysty Plastyka, Warszawa; Dokumentacja wybranych działań 1977-79 – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1980 – Ogólnopolskie Konfrontacje Sztuka młodych, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź; Niewydrukowany katalog. Pokaz dokumentacji z lat 1974-80 – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1989 – Polak Niemiec Rosjanin – Zakłady Norblina, Warszawa
• 1993 – Sigma. Galeria. Repassage. Repassage 2, Re'Repassage – Galeria Zachęta, Warszawa
• 1997 – CARTOGRAPHERS. GEO-GNOSTIC PROJECTION FOR THE 21ST CENTURY – Zagrzeb, Chorwacja; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (1998); Budapeszt, Węgry (1998); Maribor, Słowenia (1998)

Ciekawostki

• Twórczość Krzysztofa Junga, uznana za wyjątkową dla polskiej sztuki gejowskiej, została przedstawiona na wystawie Ars Homo Erotica, która odbyła się w 2010 roku.
• 29 października 2010 został zorganizowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie spacer okołozaduszkowy poświęcony Krzysztofowi Jungowi.
• 10 lipca 2011 odbyło się spotkanie w celu uczczenia 60 rocznicy urodzin artysty. Spotkanie to zorganizowano w ramach Pierwszych Dni HomoWarszawy.

Bibliografia

• Maryla Sitkowska: Krzysztof Jung (1951-1998). Warszawa: Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni - Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, 2001. ISBN 83-7100-014-6. 
• Paweł Leszkowicz: ART PRIDE. Gay Art from Poland. Sztuka gejowska w Polsce. Warszawa: Abiekt.pl, 2010. ISBN 978-83-926968-5-8. 
• Paweł Leszkowicz: Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga. [w:] Tomasz Basiuk, Dominika Ferens, Tomasz Sikora: Parametry pożądania. Kultura odmieńców wobec homofobii. Wyd. 1. Kraków: Universitas, 2006. ISBN 83-242-0502-0. 

Linki zewnętrzne

• Culture.pl - Hasło Krzysztof Jung w Culture.pl
• Obieg.pl - Tekst Pawła Leszkowicza Akt męski. Inna historia erotyzmu Barbary Falander
• Scribd.com - Tekst Pawła Leszkowicza Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga
• Zeszyty Literackie - Galeria prac Krzysztofa Junga w Zeszytach Literackich