Zeus

Zeus (także Dzeus, gr. Ζεύς Zeús, łac. Iupiter, Iuppiter, Iovis), w greckiej mitologii najwyższy z bogów, syn Kronosa i Rei, władca błyskawic. Jego atrybutami były złote pioruny, tarcza zwana egidą i orzeł.

Zeus jest bohaterem wielu mitów, w których występuje w licznych związkach o charakterze heteroseksualnym (czasem kazirodczym jak w przypadku żony i zarazem siostry Hery). Mimo niewątpliwie dominującego popędu do płci przeciwnej Zeus jest również bohaterem homoerotycznym za sprawą mitu o Ganimedesie.

Narodziny Zeusa

Kronos spłodził kilkoro dzieci z Reą: Hestię, Demeter, Herę, Hadesa, i Posejdona, ale pożarł je wszystkie gdy tylko się urodziły, bo dowiedział się od Gai i Uranosa, że jego przeznaczeniem jest zostać pokonanym przez własnego syna. Kiedy Zeus miał się urodzić, Rea z Gają postanowiły ukarać Kronosa za jego czyny przeciwko jego własnym dzieciom i ojcu Uranosowi. Rea urodziła Zeusa na Krecie a Kronosowi wręczyła kamień owinięty w pieluszki, który on natychmiast połknął.

Młodość i przejęcie władzy

Rea ukryła Zeusa w grocie na górze Ida na Krecie. Tam został wychowany przez kozę Amalteję i nimfy. Po osiągnięciu wieku dorosłego, Zeus nakłonił matkę aby podała Kronosowi środek wymiotny przez co Kronos zwrócił najpierw kamień a następnie rodzeństwo Zeusa w odwrotnej kolejności połknięcia.

Mit o Zeusie i Ganimedesie

Zeus zakochał się w Ganimedesie przybrał postać orła i porwał go z góry Ida we Frygii na górę Olimp. Ojcu Ganimedesa wynagrodził stratę syna podarowując pięknego konia.

Mit ten jest postrzegany jako element najwcześniejszej mitologii przedhelleńskiej. Platon uważał, że mit o Ganimedesie powstał na Krecie jako ośrodku kultury przed-greckiej. Homer w swych dziełach nie wspomina wprost o erotycznych aspektach uprowadzenia Ganimedesa jednak nadaje im erotyczny kontekst.

Na Olimpie, Zeus dał Ganimedesowi wieczną młodość, nieśmiertelność i urząd podczaszego bogów, wypierając Hebe. Wszyscy bogowie byli zadowoleni z młodzieńca, z wyjątkiem małżonki Zeusa Hery, która była o niego zazdrosna.

W poezji, Ganimedes był symbolem idealnie pięknego młodzieńa, a także homoseksualnej miłości, czasami skontrastowany z Heleną z Troi symbolizującej heteroseksualną miłość. Jednym z pierwszych odniesień do mitu o Ganimedesie była Iliada Homera.

Zeus i Ganimedes w sztuce

Starożytność

Dzieło Leocharesa greckiego rzeźbiarza z Aten (około 350 r. p.n.e.), przedstawiające Ganimedesa i Zeusa jako orła wzbijającego się w powietrze, stanowi często naśladowany motyw rzeźbiarski.

Współczesne nawiązania do mitu o Zeusie i Ganimedesie

Mit o Ganimedesie wykorzystany w reklamie w Theatre Magazine, luty 1906

Na początku XX wieku, topos uprowadzenia Ganimedes przez Zeusa został użyty w celach reklamowych. Litografia F. Kirchbacha, została użyta przez browar Anheuser-Busch w 1904 w roku w kampanii reklamowej piwa Budweiser.
Amerykański artysta Henry Oliver Walker namalował mural w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie około 1900 roku, przedstawiający nagiego nastolatka Ganimedesa na plecach Zeusa jako orła.