Ganimedes (mitologia)
Ganimedes (Ganymedes, Ganimed, Ganymed, gr. Γανυμήδης Ganymḗdēs, łac. Ganymedes), w mitologii greckiej piękny chłopiec, w którym zakochał się Zeus i pod postacią orła porwał go na Olimp. Uczynił go swoim kochankiem i zapewnił mu wieczną młodość i nieśmiertelność.
Homer opisywał Ganimedesa jako najpiękniejszego spośród śmiertelników.
Jeden z księżyców Jowisza, odkryty przez Galileusza w okresie renesansu, jest nazwany jego imieniem. (Jowisz to łacińska wersja imienia Zeusa.)
Ganimedes w mitologii
Ganimedes został porwany przez Zeusa z góry Ida we Frygii. Zeus zakochawszy się w Ganimedesie przybrał postać orła i porwał go na górę Olimp. Później Zeus wynagrodził jego ojcu stratę syna podarowując pięknego konia.
Ganimedes jest postrzegany jako element najwcześniejszej mitologii przedhelleńskiej. Platon uważał, że mit o Ganimedesie powstał na Krecie jako ośrodku kultury przed-greckiej. Homer w swych dziełach nie wspomina o erotycznych aspektach uprowadzenia Ganimedesa jednak nadaje mu erotyczny kontekst. Argonautica Apoloniusza z Rodos ukazuje niedojrzałego Ganimedesa wściekłego za to, że został oszukany przez Erosa w grze w kości. Afrodyta przybywa i karci syna, Erosa za oszustwo. Rzymski poeta Wergiliusz dodaje drobne szczegóły i zawoalowaną ironię skierowaną przeciwko krytykom homoseksualnej miłości.
Na Olimpie, Zeus dał Ganimedesowi wieczną młodość, nieśmiertelność i urząd podczaszego bogów, wypierając Hebe. Wszyscy bogowie byli zadowoleni z młodzieńca, z wyjątkiem małżonki Zeusa Hery, która była o niego zazdrosna.
W poezji, Ganimedes był symbolem idealnie pięknego młodzieńca, a także homoseksualnej miłości, czasami skontrastowany z Heleną z Troi symbolizującej heteroseksualną miłość. Jednym z pierwszych odniesień do Ganimedesa była Iliada Homera.
Ganimedes w sztuce
Starożytność
Trudno znaleźć temat Ganimedes zilustrowany wcześniej niż na początku V wieku p.n.e. Najstarsze wizerunki można odnaleźć na wazach. Ganimedes jest zazwyczaj przedstawiany jako dobrze rozwinięty, muskularny młody człowiek.
Dzieło Leocharesa greckiego rzeźbiarza z Aten (około 350 r. p.n.e.), przedstawiające Ganimedesa i orła wzbijającego się w powietrze, stanowi często naśladowany motyw rzeźbiarski.
Renesans i barok
- Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
W komedii Williama Szekspira Jak wam się podoba Celia, ubrana jak pasterka przebiera się za chłopca Ganimedesa.
Współczesność
- W 1817 r. wiersz „Gaimedes” Goethego był z muzyką Franza Schuberta opublikowane w jego Opus 19., no. 3 (D. 544).
- Na początku XX wieku, topos uprowadzenia Ganimedes przez Zeusa został użyty w celach reklamowych. Litografia F. Kirchbacha, została użyta przez browar Anheuser-Busch w 1904 w roku w kampanii reklamowej piwa Budweiser.
- Amerykański artysta Henry Oliver Walker namalował mural w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie około 1900 roku, przedstawiający nagiego nastolatka Ganimedesa na plecach orła.
Galerie grafik ukazujące Ganimedesa w sztuce
Ganimedes w malarstwie
-
(500–490 r. p.n.e.)
-
(490-480 r. p.n.e.)
-
Damiano Mazza (XVI w.)
-
Peter Paul Rubens (1611)
-
Rembrandt (1635 r.)
-
Eustache Le Sueur (ok. 1650 r.)
-
Anton Raphael Mengs (1758-1759)
-
Julien de Parme (1778 r.)
-
Christian Griepenkerl (1878 r.)
-
Christian Wilhelm Allers 1913
-
Villa Farnesina
-
K. Walker (1900 r.)
Posągi Ganimedesa
-
Pierre Julien (1776-1778)
-
José Álvarez Cubero (1804)
-
Fernandes Sá (1910)
-
Pałac Peterhoff
-
Adamo Tadolini
-
Hermann Hubacher (1952)
Linki zewnętrzne
|