Hiszpania

Położenie Hiszpanii

Hiszpania, Królestwo Hiszpanii, państwo europejskie położone na półwyspie Iberyjskim. Hiszpania jest państwem członkowskim Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obywatele polscy mogą osiedlać się w Hiszpanii i zawierać małżeństwa lub związki partnerskie.

Pobyt w Hiszpanii

Obywatele RP zamierzający przebywać na terytorium Hiszpanii dłużej niż 3 miesiące, mają obowiązek rejestracji w Centralnym Rejestrze Obcokrajowców (Registro Central de Extranjeros – przy urzędach ds. cudzoziemców, przed upływem tego czasu). Jeśli zainteresowany nie złożył wcześniej wniosku o nadanie numeru NIE, będzie on nadawany podczas rejestracji i wpisywany do certyfikatu. Opłata skarbowa za wydanie certyfikatu (a więc wpisu do rejestru z nadaniem numeru NIE) wynosi 6,70 euro. Potrzebne dokumenty to:

• paszport lub dowód osobisty
• potwierdzenie dokonania wpłaty opłaty skarbowej, jeśli numer NIE będzie nadawany wraz z wpisem do rejestru.

Teoretycznie numer NIE i certyfikaty o rejestracji wydawane są natychmiast, niemniej z uwagi na dużą ilość obcokrajowców cała procedura może potrwać dłużej.

Numer NIE jest konieczny do zapisanie się do systemu ubezpieczeń społecznych i uzyskania número de Seguridad Social, otrzymania zameldowania, otwarcia konta bankowego w dowolnym banku, prowadzenia działalności gospodarczej, pracy w Hiszpanii, zakupu mieszkania lub samochodu, złożenia deklaracji podatkowej.

Każdy zobowiązany jest przez prawo do zarejestrowania się (zameldowania) w miejscu, w którym mieszka w Hiszpanii przez okres przekraczający sześć miesięcy w roku. Dokument zameldowania wymagany jest również, aby otrzymać dostęp do usług publicznych takich jak ochrona zdrowia czy edukacja.

Rynek pracy w Hiszpanii

Hiszpański rynek pracy od 1 maja 2006 r. jest otwarty na obywateli polskich, co oznacza, że każdy obywatel RP ma prawo legalnego podjęcia zatrudnienia na terytorium Hiszpanii, bez konieczności posiadania pozwolenia na pracę i podlegając takiemu samemu prawu pracy jak obywatele Królestwa Hiszpanii. Prawo to zakazuje dyskryminacji pracowników ze względu na: płeć, wiek, narodowość, religię, poglądy i przekonania oraz orientację seksualną.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych w swoim informatorze ostrzega przed fałszywymi ofertami pracy będącymi próbą wyłudzenia.

Normalny czas pracy w Hiszpanii wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Praca wykonywana ponad 40 h tygodniowo traktowana jest jako nadgodziny. W niektórych przypadkach (np. praca biurowa) pracę wykonuje się po 9 godzin dziennie a w piątki pracuje się tylko do godziny 14:00. Obowiązuje przynajmniej dwugodzinna przerwa na lunch. Każdej osobie zatrudnionej, bez względu na podstawę zatrudnienia należy się 30 dni ustawowo wolnych od pracy i płatnych.

Podobnie jak wiele krajów UE, Hiszpania ma ustalony wskaźnik minimalnego wynagrodzenia czyli „salario mínimo interprofesional - S.M.I.”. Wynagradzanie pracownika poniżej tego wskaźnika jest nielegalne. W przypadku naruszania praw pracowniczych przez pracodawcę można zwrócić się do Inspekcji Pracy (Inspección de Trabajo) i sądu pracy w Hiszpanii.

Legalna praca w Hiszpanii wymaga zapisania się do Seguridad Social (hiszpański zakład ubezpieczeń), który przydziela numer ubezpieczenia społecznego tzw. número de Seguridad Social każdej osobie, aby ułatwić jej prawidłową identyfikację w kontaktach z państwem. Numer ten jest potrzebny między innymi do uzyskania karty ubezpieczenia zdrowotnego, która potwierdza dostęp do usług zdrowotnych w Hiszpanii za pośrednictwem organizacji CatSalut.

System ubezpieczeń i opieka zdrowotna w Hiszpanii

Pracodawca potrąca część wynagrodzenia na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne.

Obywatelom polskim przysługuje prawo do świadczeń socjalnych na terytorium Hiszpanii na zasadach analogicznych do tych, które obowiązują w stosunku do obywateli hiszpańskich.

Obcokrajowcy posiadający zameldowanie (empadronamiento) na terytorium Hiszpanii, mogą korzystać z publicznej opieki medycznej (Sistema Sanitario Público), świadczonej przez regionalne instytucje Wspólnot Autonomicznych. Niezbędne jest do tego posiadanie Karty Zdrowotnej (Tarjeta Sanitaria Individual), która uprawnia do korzystania z pełnego zakresu publicznej opieki medycznej. O dokument ten można się ubiegać w pobliskiej przychodni na podstawie dokumentów ubezpieczeniowych, zaświadczenia o zameldowaniu oraz numeru NIE. Obcokrajowcy bez wystarczających środków do życia mogą także ubiegać się o kartę, na podstawie numeru NIE i zaświadczenia o zameldowaniu.

Podatki w Hiszpanii

W Hiszpanii podatek dochodowy od osób fizycznych obejmujący wszystkie dochody osób fizycznych i powiększenia majątku jest podatkiem progresywny, ze stopą opodatkowania rosnącą wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. Podatnicy corocznie sami rozliczają się z urzędem skarbowym, który ma prawo do weryfikacji przedstawionego rozliczenia. Podatek dochodowy dotyczy zarówno obywateli hiszpańskich, jak i cudzoziemców zamieszkałych w Hiszpanii, którzy mają charakter „rezydentów”. Istnieje pięć progów dochodowych, którym odpowiadają stawki podatkowe.

Na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku o obowiązku opodatkowania decyduje m.in. długość okresu pobytu w państwie, gdzie praca jest faktycznie wykonywana. Dochód z pracy wykonywanej opodatkowany w Hiszpanii, będzie zwolniony z opodatkowania w Polsce.

Sytuacja osób LGBT w Hiszpanii

Europride 2007 w Madrycie

Pobyt partnera lub partnerki w Hiszpanii

Aby legalnie przebywać ponad 3 miesiące w Hiszpanii, należy mieć pracę lub wykazać posiadanie środków niezbędnych do utrzymania. Jak w każdym kraju Unii Europejskiej członkowie rodziny będący obywatelami UE mogą przebywać razem z legalnie przebywającymi tam partnerami. Jeśli więc jedno z partnerów nie pracuje, to może zalegalizować swój pobyt w oparciu o swój status członka rodziny.

Aby skorzystać z tego prawa, należy jednak zawrzeć związek partnerski. Koszt rejestracji pobytu to 10,60 €.

Związki partnerskie osób tej samej płci w Hiszpanii

W Hiszpanii brak jest jednolitego uregulowania dotyczącego zarejestrowanych związków partnerskich, zarówno w prawie rzeczowym, jak i w prywatnym prawie międzynarodowym. Niektóre wspólnoty autonomiczne posiadają własne uregulowania.

Małżeństwa osób tej samej płci w Hiszpanii

Obywatele RP mogą zawrzeć małżeństwo jednopłciowe z obywatelem/obywatelką Hiszpanii. Możliwe jest także na zawarcie małżeństwa jednopłciowego dwóm Polakom/Polkom, pomimo że prawo polskie nie uznaje ważności tych związków. W takim wypadku co najmniej jeden z małżonków musi przebywać w Hiszpanii legalnie i stale przez co najmniej 2 lata bezpośrednio przed zawarciem małżeństwa.

Do zawarcia małżeństwa w Hiszpanii, niezbędne jest przedstawienie Urzędowi Stanu Cywilnego (Registro Civil) właściwego dla gminy, w której ma nastąpić zawarcie związku:

• odpisu zupełnego aktu urodzenia,
• zaświadczenia potwierdzającego miejsce zamieszkania podczas ostatnich dwóch lat (w przypadku zawierania związku małżeńskiego przez dwóch Polaków lub dwie Polki),
• odpisu zupełnego aktu małżeństwa (jeśli któryś z małżonków jest rozwiedziony),
• akt zgonu (jeśli któryś z małżonków jest wdowcem/wdową),
• zaświadczenia o zdolności do zawarcia małżeństwa i o niepozostawaniu w związku małżeńskim.

Linki zewnętrzne

• Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Sprawiedliwości i Konsumentów: Swoboda przemieszczania się i pobytu w Europie. 2010. ISBN 978-92-79-15774-5.  (pol.)