Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach związanych z LGBT
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach związanych z LGBT, sprawy rozpatrywane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka związane z tematem homoseksualności, biseksualności lub transpłciowości.
Sprawy związane z homoseksualnoscią
(Odnośniki w kolumnie Skarżący prowadzą do omówienia poszczególnych spraw.)
Skarżący (link do sprawy) |
Skarżony kraj | Nr skargi | Zakres | Wynik | Tezy |
---|---|---|---|---|---|
Schalk i Kopf | Austria | 30141/04 | Małżeństwa | nie stwierdzono naruszenia art. 12 w związku z art. 8. | Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka nie nakłada na Państwo obowiązku wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa parze osób tej samej płci. |
Chapin i Charpentier | Francja | 40183/07 | Małżeństwa | w toku | |
Fretté | Francja | 36515/97 | Adopcje | nie stwierdzono naruszenia art. 14. w związku z art. 8., stwierdzono naruszenie art. 6 | Trybunał stwierdził, że władze krajowe były uprawnione do uznania, że prawo do adopcji, na które powołał się skarżący, jest ograniczone przez interes dziecka przeznaczonego do adopcji, pomimo uzasadnionych aspiracji skarżącego oraz bez odniesienia się do kryterium osobistych wyborów. Stwierdzono natomiast naruszenie prawa do rzetelnego procesu. |
E.B. | Francja | 43546/02 | Adopcje | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał zauważył, że homoseksualizm skarżącej był decydującym czynnikiem, który wpłynął na odmowę uwzględnienia jej wniosku, podczas gdy francuski system prawny dopuszcza możliwość adopcji dzieci przez osoby samotne, otwierając tym samym możliwość adopcji przez osobę homoseksualną stanu wolnego. |
Gas i Dubois | Francja | 25951/07 | Adopcje | nie stwierdzono naruszenia art. 14. w związku z art. 8. | Brak dowodów na istnienie różnic w traktowaniu ze względu na orientacje seksualną skarżących, ponieważ pary przeciwnej płci, które wstąpiły w formalny związek partnerski miały także zamknięty dostęp do adopcji niepełnej. |
X i inni | Austria | 19010/07 | Adopcje | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Zakaz adopcji biologicznego dziecka homoseksualnego partnera, w sytuacji, gdy heteroseksualne, niezwiązane małżeństwem pary miały do tego prawo, narusza art. 8. i 14. Konwencji. Związki homoseksualne tworzą relacje rodzinne i podlegają ochronie konwencyjnej, i nie ma żadnych dowodów na to, że dziecko wychowywane w rodzinie jednopłciowej będzie narażone na szczególne problemy. |
Salgueiro da Silva Mouta | Portugalia | 33290/96 | Prawa rodzicielskie | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Decyzja sądów portugalskich w znacznej mierze opierała się na fakcie, że skarżący był osobą homoseksualną oraz że „dziecko powinno przebywać w tradycyjnej portugalskiej rodzinie”. Trybunał stwierdził, że rozróżnienie oparte na orientacji seksualnej nie mieści się w ramach dozwolonych Konwencją. |
J.M. | Wielka Brytania | 37060/06 | Prawa rodzicielskie | stwierdzono naruszenie art. 14. łącznie z art. 1. Protokołu 1. | Trybunał uznał, że zasady dotyczące obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, przed wprowadzeniem ustawy o związkach partnerskich, dyskryminowały osoby pozostające w związkach tej samej płci. |
Hallier i Lucas | Francja | 46386/10 | Prawa rodzicielskie | w toku | |
Lustig-Prean i Beckett | Wielka Brytania | 31417/96 i 32377/96 | Zatrudnienie | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał uznał, że działania podjęte wobec skarżących stanowiły szczególnie poważne zakłócenia w ich życiu prywatnym i nie zostały uzasadnione przez „przekonujące i ważne powody”. |
Smith i Grady | Wielka Brytania | 33985/96 i 33986/96 | Zatrudnienie | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał uznał, że działania podjęte wobec skarżących stanowiły szczególnie poważne zakłócenia w ich życiu prywatnym i nie zostały uzasadnione przez „przekonujące i ważne powody”. |
Perkins i R. | Wielka Brytania | 43208/98 i 44875/98 | Zatrudnienie | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał uznał, że działania podjęte wobec skarżących stanowiły szczególnie poważne zakłócenia w ich życiu prywatnym i nie zostały uzasadnione przez „przekonujące i ważne powody”. |
Beck, Copp i Bazeley | Wielka Brytania | 48535/99, 48536/99 i 48537/99 | Zatrudnienie | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał uznał, że działania podjęte wobec skarżących stanowiły szczególnie poważne zakłócenia w ich życiu prywatnym i nie zostały uzasadnione przez „przekonujące i ważne powody”. |
Mata Estevez | Hiszpania | 56501/00 | Uprawnienia socjalne | skargę uznano za niedopuszczalną | Hiszpańskie ustawodawstwo odnoszące się do prawa do renty po zmarłym służy osiągnięciu słusznego celu (ochrona rodziny na bazie więzów małżeńskich), a różnice w traktowaniu można uznać za mieszczące się w zakresie marginesu swobody uznania Państwa. |
P.B. i J.S. | Austria | 18984/02 | Uprawnienia socjalne | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał zauważył, że rząd austriacki nie przedstawił żadnego uzasadnienia różnicy w traktowaniu P.B. i J.S z jednej strony, a z drugiej osób różnej płci mieszkających razem. |
Taddeucci | Włochy | 51362/09 | Uprawnienia socjalne | w toku | |
Vallianatos i Mylonas | Grecja | 29381/09 | Uprawnienia socjalne | w toku | |
C.S. i inni | Grecja | 32684/09 | Uprawnienia socjalne | w toku | |
Karner | Austria | 40016/98 | Prawo do najmu | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał nie podzielił stanowiska, że całkowite wykluczenie osób pozostających w związkach homoseksualnych ze wstąpienia w stosunek najmu było podyktowane koniecznością ochrony rodziny. |
Kozak | Polska | 13102/02 | Prawo do najmu | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał nie podzielił stanowiska, że całkowite wykluczenie osób pozostających w związkach homoseksualnych ze wstąpienia w stosunek najmu było podyktowane koniecznością ochrony rodziny. |
Bączkowski i inni | Polska | 1543/06 | Wolność stowarzyszania się i zgromadzeń publicznych | stwierdzono naruszenie art. 11. oraz art. 13. | Trybunał zauważył, że chociaż prawdą jest, iż marsz w końcu się odbył, skarżący podjęli ryzyko, ponieważ w rzeczonym czasie nie mieli oficjalnej zgody na jego organizację. Jedyne środki odwoławcze, jakimi dysponowali w związku z odmową wydania zgody na paradę były środkami post hoc. Można zasadnie przypuszczać, że prawdziwym powodem odmowy wydania zgody była niechęć władz lokalnych do homoseksualizmu. |
Aleksiejew | Rosja | 4916/07, 25924/08 i 14599/09 | Wolność stowarzyszania się i zgromadzeń publicznych | stwierdzono naruszenie art. 11., art. 13. oraz art. 14. | Trybunał uznał, że zakazy organizacji przedmiotowych marszy i pikiet nie były konieczne w społeczeństwie demokratycznym. Stwierdził ponadto, że Pan Aleksiejew nie miał dostępu do efektywnego środka odwoławczego, aby zakwestionować rzeczone zakazy oraz że były one dyskryminujące z uwagi na jego orientacje seksualną. |
Genderdoc-M | Mołdawia | 9106/06 | Wolność stowarzyszania się i zgromadzeń publicznych | stwierdzono naruszenie art. 11., art. 13. w związku z art. 11. oraz art. 14. w związku z art. 11. | Trybunał stwierdził, że wbrew twierdzeniom strony rządowej zakaz zgromadzenia był związany z kwestią homoseksualności i tym samym naruszał konwencję. |
Żdanow i Tęczowy Dom | Rosja | 12200/08 | Wolność stowarzyszania się i zgromadzeń publicznych | w toku | |
Vincent Stasi | Francja | 25001/07 | Gorsze traktowanie w więzieniach | nie stwierdzono naruszenia art. 3. | Trybunał doszedł do konkluzji, że francuskie prawo dostarczyło skarżącemu efektywnej i wystarczającej ochrony przed fizyczną krzywdą. |
X. | Turcja | 24626/09 | Gorsze traktowanie w więzieniach | stwierdzono naruszenie art. 3. i art. 14. | Trybunał uznał, że warunki przetrzymywania spowodowały cierpienie psychiczne i fizyczne, wraz z poczuciem, że został pozbawiony godności, co stanowi „nieludzkie lub poniżające traktowanie”. Ponadto Trybunał stwierdził, że głównym powodem, dla pozostawienia wnioskodawcy w odosobnieniu nie była jego ochrona, ale raczej jego orientacja seksualna. Tym samym uznał, że było to dyskryminujące traktowanie. |
Vejdeland i inni | Szwecja | brak | Mowa nienawiści motywowana orientacją psychoseksualną | nie stwierdzono naruszenia art. 10. | Trybunal uznał równoważność homofobii i rasizmu. Zdaniem Trybunału ograniczenie w korzystanie przez skarżących z prawa do wolności słowa zostało racjonalnie uzasadnione przez władze Szwecji jako konieczne w społeczeństwie demokratycznym dla ochrony dobrego imienia i praw innych osób. |
Ladele i McFarlane | Wielka Brytania | 51671/10 i 36516/10 | Dyskryminacja światopoglądowa | nie stwierdzono naruszenia art. 9. ani osobno ani w związku z art. 14. w sprawie Mr McFarlane; nie stwierdzono naruszenia art. 14 ani osobno ani w związku z art. 9 w sprawie Ms Ladele |
Trybunał uznał, że najważniejszym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, jest to, że polityka pracodawców skarżących – promowanie równych szans i nakładanie na pracowników obowiązku działania w sposób, który nie dyskryminuje innych – miały uzasadniony cel zapewnienie praw innych osób, takich jak par tej samej płci, które również chronione na mocy Konwencji. Rozwiązanie stosunku pracy wobec odmowy równego traktowania par homoseksualnych przez pracownika jest usprawiedliwione i nie narusza praw człowieka.[1] |
K.N. | Francja | 47129/09 | Ryzyko złego traktowania imigrantów w kraju pochodzenia | Skargę skreślono | |
Dudgeon | Wielka Brytania | 7525/76 | kryminalizacja stosunków homoseksualnych | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał uznał, że ze względu na swój szeroki i absolutny charakter ograniczenie nałożone na pana Dudgeon było, niezależnie od dotkliwości możliwych kar, niewspółmierne do oczekiwanych celów, które należy osiągnąć, a mianowicie ochrony „praw i wolności innych osób” oraz „moralności”. |
Norris | Irlandia | 8225/78 | kryminalizacja stosunków homoseksualnych | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał stwierdził, że nie można uznać, że w Irlandii istniała „pilna potrzeba społeczna”, aby czynności homoseksualne uznać za przestępstwo. W szczególności, choć członkowie społeczeństwa, którzy uznają homoseksualizm za niemoralny, mogą być zszokowani, urażeni i poruszeni takimi czynnościami, nie oznacza to samo w sobie nakazu stosowania wobec skarżącego sankcji karnych, gdy sprawa dotyczy wyłącznie takich czynności, na które dorosłe osoby wyraziły zgodę. |
Modinos | Cypr | 15070/89 | kryminalizacja stosunków homoseksualnych | stwierdzono naruszenie art. 8. | Trybunał stwierdził, że istnienie przepisów prawnych, uznających określone czynności homoseksualne za niezgodne z prawem, wpływało w sposób ciągły i bezpośredni na życie prywatne skarżącego. Władze cypryjskie nie wykazały, że „pilna potrzeba społeczna” wymagała takiego ustawodawstwa. |
A.D.T. | Wielka Brytania | 35765/97 | kryminalizacja stosunków homoseksualnych | stwierdzono naruszenie art. 8. | W opinii Trybunału czynności skarżącego, odbywające się na osobności i w jego własnym domu z osobami zgadzającymi się na to, miały czysto prywatny charakter, wobec czego margines uznania pozwanego Państwa był wąski. Nie było „pilnej potrzeby społecznej”, uzasadniającej kwestionowane przepisy oraz ich zastosowanie w postępowaniu przeciwko skarżącemu. |
L. i V. | Austria | 39392/98 i 39829/98 | wiek przyzwolenia | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał nie znalazł wystarczającego uzasadnienia dla odmiennego traktowania czynności seksualnych pomiędzy mężczyznami od czynności seksualnych pomiędzy kobietami. |
S.L. | Austria | 45330/99 | wiek przyzwolenia | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Trybunał nie znalazł wystarczającego uzasadnienia dla odmiennego traktowania czynności seksualnych pomiędzy mężczyznami od czynności seksualnych pomiędzy kobietami. |
F.J. | Austria | 2362/08 | wiek przyzwolenia | w toku | |
E.B. | Austria | 26271/08 | wiek przyzwolenia | w toku | |
H.G. | Austria | 48098/07 | wiek przyzwolenia | w toku | |
B.B. | Wielka Brytania | 53760/00 | wiek przyzwolenia | stwierdzono naruszenie art. 14. w związku z art. 8. | Różny wiek przyzwolenia dla par homoseksualnych i heteroseksualnych jest naruszeniem konwencji. |
Fernando dos Santos Couto | Portugalia | 31874/07 | wiek przyzwolenia | nie stwierdzono naruszenia art. 14. w związku z art. 8. | |
Adrian Costin Georgescu | Rumunia | 4867/03 | zatrzymanie z powodu homoseksualności | w toku |
Sprawy związane z transpłciowością
Skarżący | Skarżony kraj | Nr skargi | Zakres | Wynik | Tezy |
---|---|---|---|---|---|
Rees | Wielka Brytania | 9532/81 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 12 | |
Cossey | Wielka Brytania | 10843/84 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 i art. 12 | |
X, Y i Z | Wielka Brytania | 21830/93 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 | |
B. | Francja | [[]] | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 | |
Sheffield i Horsham | Wielka Brytania | 31–32/1997/815–816/1018–1019 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8, art. 12 i art. 14 | |
Christine Goodwin | Wielka Brytania | 28957/95 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 i art. 12 | |
Wena i Anita Parry | Wielka Brytania | 42971/05 | tożsamość płciowa | skargę uznano za niedopuszczalną | |
R. i F. | Wielka Brytania | 35748/05 | tożsamość płciowa | skargę uznano za niedopuszczalną | |
Schlumpf | Szwajcaria | 29002/06 | tożsamość płciowa | stwierdzono naruszenie art. 8 | Przewlekły okres oczekiwania na decyzję o refundacji ustalenia płci ograniczył wolność skarżącej do określenia swojej płci. |
P.V. | Hiszpania | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 w związku z art. 14. | ||
P. | Portugalia | 56027/09 | tożsamość płciowa | nie stwierdzono naruszenia art. 8 w związku z art. 14. | |
Y. Y. | Turcja | 14793/08 | tożsamość płciowa | w toku | |
H. | 37359/09 | tożsamość płciowa | w toku | ||
Cassar | 36982/11 | tożsamość płciowa | w toku |
Wybrane artykuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
W sprawach dotyczących praw osób LGBT miały zastosowanie następujące artykuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.
2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.
3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżeniu;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony, do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzenia się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów.
Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa.
Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.
Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.
Przypisy
- ↑ Mariusz Agnosiewicz: Dyskryminujący zakaz dyskryminacji czyli chrześcijanie w Strasburgu (pol.). racjonalista.pl, 2013-02-03. [dostęp 2013-02-03].